'Sisters zijn, daar gaat het om'

Dubbelinterview met Sacha de Boer en Caroline De Bruijn.

Ze zijn allebei mooi en dynamisch, maar wat ze bovenal delen, is bevlogenheid. Voor meisjes die geen onderwijs krijgen en ander onrecht . Lekker lang lezen, dit dubbelinterview met Sacha de Boer en Caroline De Bruijn.

Vrijdagmiddag vier uur, nog voor de coronacrisis. We hebben afgesproken in Café Cliché Amsterdam. Caroline De Bruijn is al binnen, Sacha komt erachter aan. ‘Ik heb maar tot zes uur, dus laten we snel aan de slag gaan,’ zegt ze. Ook al kennen ze elkaar nog niet goed, er is meteen een understanding tussen deze twee vrouwen. Allebei bereid aan te pakken, op de foto te gaan en tussendoor met elkaar in gesprek te blijven over de belangrijke dingen des levens, zoals meer kracht en bewustwording voor meisjes en vrouwen.

Bevlogenheid

Sacha: ‘Eigenlijk kennen we elkaar maar een piepklein beetje. Of althans, ik weet wel wie je bent. Beeldschone vrouw, onze eigen Jackie Kennedy. Al keek ik nooit naar de serie, want dan werkte ik jarenlang zelf op dat tijdstip; ik heb je dus nog nooit aan het werk gezien. Maar we hebben elkaar weleens gesproken en ik zie af en toe interviews met je en dat maakt me wel nieuwsgierig.’

'Tv-kijkers hebben de indruk dat BN'ers elkaar allemaal kennen' 

Caroline: ‘Ik ken jou van het nieuws, net als iedereen. Ik heb me altijd aan je vergaapt, omdat ik je zo mooi vind. Ik vond het stoer dat je het roer ineens zo durfde om te gooien. Soms liepen we elkaar tegen het lijf en spraken we elkaar kort. Het wonderlijke is: televisiekijkers hebben misschien de indruk dat BN’ers elkaar allemaal kennen, omdat we op hetzelfde scherm zitten, maar dat is natuurlijk niet zo. Maar we weten van elkaar vaak wel wie we zijn. Dat kan een beetje ongemakkelijk zijn; het wordt al gauw schutterig “Hé, hi, hallo” zeggen over en weer.’

Sacha: ‘We zagen elkaar weleens op events voor goede doelen. Een jaar of acht geleden kwamen we elkaar tegen in Den Haag op een event van KidsRights, waarvoor jij ambassadeur bent. Toen hadden we voor het eerst een echt gesprek. Ik was onder de indruk van je bevlogenheid; je praatte zo warm over de stichting.’ Met komisch verdraaide stem: ‘Maar ik weet bijvoorbeeld niet waar je woont.’

Caroline: ‘Dus wordt het verdorie echt eens tijd om elkaar uitgebreid te spreken! Want volgens mij hebben we veel gemeen. We houden allebei van een grapje, maar we zijn over sommige dingen heel serieus. Ik denk dat wij er allebei erg van doordrongen zijn dat we zeer bevoorrecht zijn, omdat we kunnen leven en werken in een land als Nederland. Omdat we hebben gezien dat het ook anders kan.’

Slowjournalism

Sacha: ‘In het voorjaar van 2013 heb ik mijn baan als nieuwslezer opgezegd om fulltime te gaan fotograferen. Ik merkte dat ik graag een statement wilde maken, laten zien wat er gebeurt in de wereld. En niet vanuit de journaalstudio, maar vanaf locatie. Verhalen die het nieuws vaak niet eens halen, omdat er geen “actuele aanleiding” is. Wat wij hier normaal vinden, is in grote delen van de wereld helemaal niet normaal. Medicijnen en onderwijs voor iedereen, trouwen met wie je wilt.

Voor hulporganisaties als Oxfam Novib, het Rode Kruis en het Liliane Fonds heb ik de afgelopen jaren verschillende visuele verhalen gemaakt. Zo reisde ik voor het Aidsfonds naar Myanmar, Zuid-Afrika en Oekraïne, om er hiv-patiënten te portretteren die om verschillende redenen geen toegang tot de juiste medicijnen krijgen. En voor Amref Flying Doctors ging ik naar Ethiopië, om vrouwen te fotograferen die strijden tegen vrouwenbesnijdenis.’

Caroline: ‘Ik ben ambassadeur voor Kids-Rights. Een organisatie die kinderrechten en jonge changemakers wereldwijd onder de aandacht brengt en onderzoek doet. Dagelijks komen kinderen over de hele wereld in aanraking met oorlog, geweld, exploitatie en misbruik. Kinderen worden onvoldoende gehoord in de besluitvormingsprocessen die hun toekomst bepalen. Dat moet veranderen, dus zet ik me daarvoor in. Samen met Erik, mijn man. Wij reizen af en toe naar diverse projecten die KidsRights ondersteunt. We praten met changemakers; kinderen die durven op te staan en zich inzetten om kinderrechten te verbeteren. Elk jaar wordt in de Ridderzaal de Kindervredesprijs uitgereikt aan een van die kinderen, vorig jaar was dat bijvoorbeeld Gretha Thunberg (hier op de foto met Malala Yousafzai waarover zo meer). Dat geeft wel aan om wat voor kaliber kinderen dit gaat. De winnaars van de afgelopen vijftien jaar zijn inmiddels behoorlijk invloedrijke spelers geworden op het internationale politieke toneel.’

Sacha: ‘Na al die jaren bezig zijn met de waan van de dag, was ik toe aan slow journalism. Ik wilde langer aan ’n verhaal werken, dieper ergens op ingaan, meer contact maken. Dat kan heel goed met fotografie.’

'Mensen hebben verbinding nodig'

Caroline: ‘Ik ben op dit moment ook bezig met een ander, eigen project. Ik kan nog niet op de details ingaan, maar de basis is: niemand mag worden buitengesloten. Als je mensen het gevoel geeft dat ze er niet bij horen, kruipen ze in hun schulp. Of ze worden narrig en gaan met de hakken in het zand. Dat maakt de wereld slechter en lelijker en levert alleen maar verliezers op. Mensen hebben verbinding nodig, moeten bij elkaar betrokken worden. Inclusiviteit, het is een lelijk woord, maar daar gaat het om. We moeten het samen doen.’

Heldinnen als Malala

Sacha: ‘Toen ik in Ethiopië was om een reportage over vrouwenbesnijdenis te maken, gebeurde er iets onverwachts en bijzonders. Ik maakte portretten van het dorpshoofd en van de vrouw die de besnijdenissen jarenlang had uitgevoerd. Terwijl ik daar in een klaslokaaltje in een Masai-hut foto’s schoot, kwamen er door het open raam steeds meer nieuwsgierige kinderen een kijkje nemen. “Kom maar,” wenkte ik. De meeste jongens wilden traditioneel op de foto, met speer en dolk, stoer. Toen kwam er een meisje met een rugzak, die ze niet af wilde doen. Ze had hem vast net gekregen, dacht ik. Toen nog een meisje, met een rugzak en een balpen in de hand. Vervolgens een ouder meisje met een schoolboek, dat ze trots omhoog hield. Chemistry, stond erop. CHEMISTRY!

'Jongens houden vast aan traditie, meisjes zijn juist bezig met hun toekomst'

Het duurde even voordat ik me realiseerde wat ik in het afgelopen uur had gezien: jongens houden vast aan traditie, meisjes zijn juist bezig met hun toekomst. Die meiden wilden laten zien dat ze er trots op zijn dat ze naar school gingen! Fantastisch was dat. Dat is waar het om gaat: dat meisjes en vrouwen zich kunnen ontwikkelen, willen leren om hun positie te verbeteren. Ik krijg nog kippenvel als ik daaraan denk. Prachtig hoe zich dat spontaan voor mijn lens afspeelde.’

Blij verrast legt Caroline haar hand op Sacha’s arm en vervolgt: ‘Zo’n soort ervaring heb ik ook! In Kolkata in India heb ik de stoerste meisjes ooit gesproken. Zo vastberaden om andere meisjes hetzelfde lot te besparen. De meisjes die ik sprak, waren ooit kansloos. Ze leefden noodgedwongen op straat, met alle gevaren van dien, en zouden nooit naar school kunnen. Er is toen iemand op het lumineuze idee gekomen om die kinderen ’s avonds in de leegstaande lokalen van een reguliere school onder te brengen. Aan het eind van de lesdag komen de kinderen binnen en krijgen dan nog een uurtje les van de kinderen die daar overdag op school zitten. Het werkt als een trein. En over sisters gesproken trouwens: de heldin die dit bedacht heeft, is Sister Cyril. Ze is een van origine Ierse non, die…..’

Sacha: ‘Wát? Sister Cyril! Die ken ik ook! Daar ben ik ook geweest, wat een vrouw is dat. Geitenwollen sokken in maat-46-sandalen onder haar uniform. Geweldig wat zij allemaal voor elkaar heeft gekregen! En hoe is het mogelijk dat wij het nu hier in Amsterdam over Sister Cyril hebben; dat verbindt ons nog meer.’

'Toen ze me benauwd zag kijken, riep ze: “Don’t worry, God is with us!”’

Caroline: ‘Ik weet nog dat ik bij haar in een piepklein gebutst autootje zat en ze plankgas door de krankzinnig drukke stad reed, met ingeklapte spiegels en luid toeterend. Bij wijze van richtingaanwijzer stak ze gewoon haar arm uit het raam. Toen ze me benauwd zag kijken, riep ze: “Don’t worry, God is with us!”’

Sacha: ‘Hilarisch! Ik zat ook zo bij haar in de auto! Weet je dat de eerste meisjes die onder haar hoede kwamen, inmiddels hun schoolopleiding hebben afgerond? Ze durven weer te dromen, ze hebben een toekomst. Dankzij Sister Cyril, die nu met pensioen is. Maar de regering heeft het concept opgepakt en uitgerold over heel India. Partnership Foundation is daar mede verantwoordelijk voor. Ik zit in het comité van aanbeveling, samen met Paul Rosenmöller en Gerlach Cerfontaine. Er zijn miljoenen straatkinderen in India, daar gaan we toch niet bij staan kijken?’

Caroline: ‘In India is een meisjesleven weinig waard. Het probleem is zo omvangrijk, dan kun je denken: laat maar, onbegonnen werk. Maar al is er maar één meisje dat opstaat en zegt ‘ik knok voor gelijke rechten,’ dan is het de moeite waard. Malala Yousafzai bijvoorbeeld, uit Pakistan. Ze overleefde ternauwernood een aanslag op haar leven. In 2012 werd zij door de Taliban in haar hoofd geschoten omdat zij zich sterk maakt voor onderwijs voor met name meisjes. Maar dat hield haar niet tegen.

In 2014 ontving ze de Nobelprijs voor de Vrede. KidsRights ondersteunt Malala in haar strijd; met behulp van het Kindervredesprijsprojectfonds zijn vijf projecten opgezet in Pakistan om meer meisjes naar school te laten gaan. Die projecten bereiken samen bijna 7.500 kinderen. Zo’n meisje is het levende voorbeeld voor velen. Ik heb haar een paar keer ontmoet; steeds was ik onder de indruk van haar vastberadenheid. Terwijl ze eigenlijk ook nog een kind is. Ze is niet in haar schulp gekropen, maar gaat met dubbele kracht vooruit. Diep respect heb ik daarvoor.’

Caroline en Sacha spreken verder over vrouwenrechten. En vrouwenbesnijdenis.

Sacha: ‘Je hebt geen idee hoe vaak dat nog gebeurt. Hoewel het in veel landen bij de wet verboden is, staat de Afrikaanse stammentraditie daar boven de wet. Er zijn wereldwijd zo’n tweehonderd miljoen (!) vrouwen en meisjes besneden, in dertig landen. Van hen zijn de schaamlippen en/ of clitoris weggesneden. Ze zijn levenslang verminkt; lichamelijk en geestelijk. Toch heb ik ze gezien, de meiden die ertegen in opstand durfden te komen. Die naar het stamhoofd gingen en zeiden: vrouwenbesnijdenis moet stoppen. Met opgeheven hoofd poseerden ze voor mijn lens. Onvergetelijk. Zelfs de vrouw die de besnijdenissen ooit uitvoerde, kwam poseren. Haar schuldige blik zal ik nooit meer vergeten.’

Ondertussen in Nederland

Sacha: ‘Het is niet zo dat ik alleen in het buitenland werk. Maar ik krijg zo nu en dan die kans, dus pak ik hem. Wat niet betekent dat het híer allemaal goed gaat. Integendeel. Hoeveel vrouwen worden in Nederland niet mishandeld door hun man? Ze durven niets te zeggen, leven elke dag in angst. Maar dat is niet eenvoudig vast te leggen, al was het maar vanwege de privacy.’

Caroline: ‘Klopt. In Nederland is nog zoveel werk aan de winkel. Neem nu de kinderen die wegens gebrek aan voldoende en vooral de juiste psychische begeleiding in het onderwijs tussen wal en schip vallen. Met dank aan de decentralisatie van Jeugdzorg. Wat een puinhoop! 4.500 kinderen gaan in Nederland niet naar school! En nog meer kinderen krijgen op dit moment niet de psychische hulp die ze hard nodig hebben. Dus we hoeven ons in Nederland niet op de borst te kloppen.’

‘Kijk,’ zegt Sacha, ‘daarom wilde ik dit gesprek met Caroline. Omdat ze dit soort dingen aankaart.’

'Vrouwen moeten elkaar niet de maat nemen, maar juist steunen'

Een ober komt zeggen dat het al zes uur is.

Sacha: ‘Dit is zo’n belangrijk gesprek, ik wil nog even blijven en doorpraten.’

Caroline: ‘Ik ook. Ik moet eigenlijk naar een afspraak, maar ik bel wel even dat het later wordt.’

Sacha: ‘Vrouwen moeten elkaar niet de maat nemen, maar juist steunen. Sisters zijn, daar gaat het om. Zo’n vrouw als Stella Bergsma, zangeres, dichteres, romanschrijfster en columniste voor de Volkskrant, die vind ik ook helemaal fantastisch. We hebben meer Stella’s nodig, die in de pot roeren en zich meer uit durven te spreken. Vrouwen zijn kennelijk nog steeds niet gelijkwaardig aan mannen. Ze zouden zich minder kunnen veroorloven. Dat is natuurlijk waanzin. Wat wel heel belangrijk is, is dat vrouwen hun eigen broek kunnen ophouden. Het heeft ook best lang geduurd voordat ik bij het journaal wegging; ik wilde zeker weten dat ik het op eigen kracht zou redden. Ik wil onafhankelijk zijn, mijn eigen geld kunnen verdienen als zelfstandige. Ik ben te trots om mijn hand op te houden bij mijn man. Rick is een schat, maar geen haar op mijn hoofd die eraan denkt om zijn geld aan te nemen.’

'Mensen vinden het soms moeilijk iets aardigs over elkaar te zeggen'

De dames, die elkaar twee uur geleden nauwelijks kenden, zitten inmiddels innig op de bank. Ze hebben het erover dat mensen het soms moeilijk lijken te vinden om iets aardigs over elkaar te zeggen. ‘Nou daar gaan we.’

Sacha: ‘Kijk, zo snel kan het gaan als je verbinding voelt. Mijn voorgevoel klopte. De bevlogenheid die ik bij Caroline vermoedde, is er ook echt. You’re not just a pretty face. Je bent een schoonheid, van binnen en van buiten. Je meent wat je zegt. Ik geloof je. Jij en Erik zetten jullie bekendheid op een goede manier in. Jullie doen wat nodig is. Respect.’

Caroline: ‘Het gevoel dat ik al over je had, is bevestigd. Je bent slim, begaan met anderen en ook nog eens superknap. Ik vermoedde het al, maar je hebt een groot gevoel voor humor. En dat lijkt ook nog eens op het mijne. Wil je met me trouwen?’

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Deze reportage stond eerder in de printeditie van Nouveau (c) all rights reserved DPG Media / Nouveau 2020

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in