Nederland is hard toe aan een beschavingsoffensief

Veel mensen zijn helemaal klaar met 'het agressieparadijs'.  

Ouders die onderwijzers bedreigen omdat ze vinden dat hun bloedje een ander schooladvies moet krijgen. Hulpverleners die worden belaagd als ze een brand staan te blussen of een gewonde helpen. Politiemensen die met vuurwerk worden bekogeld als ze hun werk doen.

Toetsenbordtrollen die denken dat ze anoniem alles kunnen roepen op sociale media (hint: dat is niet het geval). Politici die dreigende taal uitslaan naar collega's – agressie is een nare trend die al jaren voor corona opkwam en op een vervelende manier de toon zet.

Koploper in Europa

Agressie-expert Caroline Koetsenruijter schreef er Het Agressieparadijs over waaruit blijkt dat we de dubieuze eer hebben om koploper in Europa te zijn op dit gebied. Uit de meest recente European Working Conditions Survey blijkt dat Nederlandse werknemers, vergeleken met werknemers uit veertien andere EU-lidstaten, bijna twee keer zo vaak te maken krijgen met agressie als gemiddeld.

Het individu voor alles

Hoe het zo ver is gekomen, is voor een groot deel voortgekomen uit hoe de overheid zich de afgelopen twintig, dertig jaar steeds verder heeft teruggetrokken. Minder verzorgingsstaat en meer zelfredzaamheid heeft burgers gekweekt die vooral aan hun eigen belangen denken en minder aan wat goed is voor ons allemaal.

Maar als we de bully's geen halt toeroepen – en de manier waarop zal wat meer power moeten hebben dan een goed bedoelde kreet als #doeslief -  Nederland alleen maar verder zal verhufteren.

'Lekker assertief'

De agressievelingen zien zichzelf vaak als 'lekker assertief'. Ze kunnen slecht omgaan met 'nee', kennen geen zelfkritiek en menen overal recht op te hebben.

Het beroerde is dat het niet eens voortkomt uit emotie, onmacht of frustratie, maar dat de agressie strategisch, rationeel en calculerend is. De agressieveling heeft ervaren dat agressie werkt, dat het hem of haar voordeel oplevert en dat smaakt naar meer.

Je kunt je afvragen voor wie Koetsenruijter Het Agressieparadijs (€ 20) schreef. Voor mensen die hechten aan een beetje beschaving is hooguit een bevestiging van het probleem, hufters zullen het vermoedelijk niet gaan lezen.

Kan het ook anders?

Toch geeft het boek een belangrijke voorzet voor verandering. Politici moeten weer het goede voorbeeld geven, de media zouden eens wat minder extremen kunnen laten zien en een groter platform geven aan deskundigen met een genuanceerde mening.

Het kan niet zo zijn dan het grootste deel van de zendtijd naar een paar schreeuwers gaat, terwijl mensen die hechten aan wél op een normale manier met elkaar omgaan – nog altijd een overweldigende meerderheid – hun mond maar houden uit angst er zelf (verbaal) van langs te krijgen.

Hoe nu verder?

Koetsenruijter vindt dat alle gevallen van agressie gemeld moeten worden. Zo oppert ze bijvoorbeeld er een stopgesprek wordt gevoerd met iemand die zich agressief heeft gedragen: "Die moet je heel direct benaderen."

Verder pleit ze voor stoppen met bagatelliseren en vergoelijken, en op alle fronten een signaal afgeven dat een grote bek geven om je zin te krijgen ongewenst en ongepast gedrag is. Het vraagt om dappere politici, werkgevers die voor hun werknemers gaan staan en nieuwe wetten die het makkelijker maken dit wangedrag aan te pakken.

Zelfreflectie 

En we moeten naar onszelf kijken. Die al te mondige schoonzus eens tegengas geven, het schofferende kind tot de orde roepen en – even diep ademhalen – ook kritisch zijn op ons eigen gedrag als we ongeduldig zijn, onze eigen rol in het geheel niet willen zien of ons tekortgedaan voelen.

Dat wil niet zeggen dat je je maar als een mak schaap moet schikken in alles, wel dat je deel wilt uitmaken van een broodnodig beschavingsoffensief.

Foto (c) Getty Images     

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in