Leuk, je oude verloofde terugzien. Maar voor Andrea (49) is het de confrontatie met een misselijke leugen, waardoor ze juist die leuke man kwijtraakte. Tijd voor de waarheid?
‘Mijn hart maakte een driedubbele salto toen ik ineens het gezicht van Koen tussen het winkelende publiek ontdekte. Hij zag mij ook. “Andrea!” riep hij, “ik kan mijn ogen niet geloven. Je bent geen spat veranderd! Hoe is het? Woon je niet meer in Berlijn?”
“Nee,” zei ik, nadat ik me had losgemaakt uit onze innige omhelzing, “ik ben terug. Mijn man is vorig jaar overleden en mijn m…” En toen beet ik op mijn tong. Uit puur enthousiasme had ik bijna mijn grote geheim onthuld. “Hoe gaat het met jou, Koen?” vroeg ik snel. “Jeetje, is het echt al 25 jaar geleden?” Ik probeerde luchtig te klinken, maar begon het aardig benauwd te krijgen. De vreugde van zo even sloeg om in angst.
En ja hoor, daar kwam het al: “Zullen we wat gaan drinken? Ik ben heel benieuwd wat het leven jou heeft gebracht. En,” voegde hij er aan toe, “na al die jaren wil ik weleens horen wat nu de werkelijke reden was van je plotselinge vertrek.” Ondanks zijn semi-grappende toon, wist ik dondersgoed dat het geen grap was. Ik had hem onrecht aangedaan. En dat hij er direct over begon, maakte duidelijk dat het nog niet verjaard was.
Ik stemde toe en terwijl we zwijgend op zoek gingen naar een café, gingen mijn gedachten razendsnel terug in de tijd. Naar die zwarte dag waarop ik snikkend afscheid van hem nam. En nog verder terug, naar dat allesbepalende moment waarop ik die vijf woorden uitsprak: “Ik heb geen ouders meer.”
‘Ik heb nooit voorzien welke gevolgen die vijf woorden zouden hebben’
Vijf luttele woorden…. Dat ze zulke verstrekkende gevolgen zouden hebben, had ik nooit kunnen voorzien. Ik was achttien. Met later was ik helemaal niet bezig. Het onbestemde gevoel dat de leugen veroorzaakte, wuifde ik weg. Wat maakt het uit, dacht ik. Een leugentje om bestwil – een half leugentje eigenlijk, want mijn vader was echt dood. Het zou me een hoop gêne schelen als ik mijn moeder aan niemand hoefde voor te stellen. Ook de meelevende opmerkingen en blikken wuifde ik weg. “Ach,” zei ik zo nonchalant mogelijk, “mijn vader is allang dood. En mijn moeder was al zo lang ziek…”
Het scheelde natuurlijk, dat wij als nieuwbakken studenten niet bovenmatig veel belangstelling voor elkaars achtergrond hadden. We leefden in het hier en nu: studeren, feesten, vriendjes. Veel vragen kreeg ik dus niet naar aanleiding van mijn toch wel dramatische mededeling.
'Directe, persoonlijke vragen werden onvermijdelijk'
Het werd ingewikkelder naarmate sommige contacten hechter werden. In de groep kon ik onzichtbaar blijven, maar een-op-een was dat niet meer mogelijk. Directe, persoonlijke vragen werden onvermijdelijk. Bij wie ik woonde na het overlijden van mijn moeder? Waar waren mijn ouders dan aan overleden? Miste ik ze erg?
Wat me meestal redde, was de opmerking: “Sorry, ik vind het moeilijk om daar over te praten.” Begripvol werd er dan geknikt, en als ik het te kwaad kreeg, kon ik nog rekenen op een liefdevolle arm om mijn schouder ook.
De werkelijke reden van mijn tranen was natuurlijk niet het gemis, maar diepe schaamte. Ik hield van mijn moeder. Het deed mij ongelofelijk veel pijn dat ik haar zo verloochende. Maar… ik kon niet meer terug. Wat zouden mijn nieuwe vrienden wel niet van mij denken als zij erachter kwamen dat ik niets anders was dan een ordinaire leugenaar?
Charlotte, de zus van Koen, werd mijn beste vriendin. Ik had de schade misschien kunnen beperken als ik haar meteen in vertrouwen had genomen. Als ik haar direct had verteld dat ik een ontzettende stommiteit had begaan en haar had uitgelegd hoe ik daartoe was gekomen. Maar dat kon ik niet. Ik snapte het zelf namelijk niet. Je eigen moeder doodverklaren, dat doe je toch niet?
'Al die ellende, ik wilde er niets meer mee te maken hebben'
Tegenwoordig begrijp ik mijn achttienjarige zelf een stuk beter. Ik kwam uit omstandigheden die mij verstikten. Een zwaar depressieve moeder, uitzichtloze armoede… Ik was zó blij dat ik eindelijk het huis uit kon. Al die ellende, ik wilde er niets meer mee te maken hebben. Als tiener heb je nog niet voldoende ervaren dat dingen voortdurend veranderen, dat niets definitief is. Dat het ooit beter met mijn moeder zou gaan, kon ik mij toen niet voorstellen. Ik ging ervan uit dat mijn moeder altijd die verdrietige, verwarde, in zichzelf pratende en onverzorgde vrouw zou zijn. Voor mijn gevoel had ik alles geprobeerd. Niets had geholpen. Nou, dan moest ze het zelf maar weten.
Koen was mijn eerste echte liefde. Ik leerde hem kennen bij zijn ouders thuis, waar ik vaak samen met Charlotte naartoe ging. Zijn moeder had mij als een verloren dochter omarmd. “Arm kind,” zei ze bij onze eerste kennismaking, “zo jong en dan al wees.” Opportunistisch als ik was, liet ik me al haar moederliefde heerlijk aanleunen. Ook in het weekend dat ik verliefd werd op Koen. En dat terwijl ik het weekend daarvoor nog had gelogeerd bij mijn eigen moeder, met wie het, tegen al mijn pessimistische verwachtingen in, ontzettend goed ging.
Ze had haar depressie overwonnen, werkte weer en had zelfs een nieuwe man in haar leven. Stukje bij beetje was ze weer die mooie, krachtige vrouw geworden die ik als klein meisje had geadoreerd. Een moeder die ik met trots aan mijn vriend en zijn familie zou willen voorstellen…
'Hoe kon ik afstuderen en trouwen zonder dat mijn moeder daarbij was?'
De situatie werd steeds dreigender. Steeds vaker zei mijn moeder dat ze gauw eens bij me langs zou komen. En als ik bij Koen in de auto zat, stelde hij geregeld voor om naar mijn geboortedorp te rijden. “Ik wil weleens zien waar jij vandaan komt.” Met alle vindingrijkheid die ik bezat, wist ik het noodlot af te wenden. Maar toen mijn afstudeerdatum naderde en Koen mij tot overmaat van ramp ten huwelijk vroeg, wist ik het niet meer. Hoe kon ik afstuderen en trouwen zonder dat mijn moeder daarbij was?
In blinde paniek sloeg ik aan het solliciteren. In het buitenland, zo ver mogelijk bij alles en iedereen vandaan. Bij een bedrijf in Berlijn kreeg ik de kans om nog voor de uitreiking van mijn bul te starten. Ik wist niet hoe snel ik ja moest zeggen. Mijn koffers stonden al klaar toen ik Koen vertelde dat ik een geweldig aanbod had gekregen en dat onmogelijk kon laten schieten, wilde ik serieus carrière maken. Ons huwelijk moest maar even wachten. Ik moest verschrikkelijk huilen en Koen was sprakeloos; het was een belachelijke vertoning. Pas na een week reageerde Koen. In een korte brief liet hij me weten dat hij niets begreep van mijn actie en dat hij niet anders kon dan onze relatie beëindigen.
Mijn verdriet was groot, evenals mijn opluchting. Nadat ik een leuk appartement had gevonden, nodigde ik mijn moeder uit. Ik liet haar alle highlights van Berlijn zien, nam haar mee naar luxerestaurants. En toen ik enkele jaren later Wilfried had ontmoet, wist ik niet hoe snel ik hem aan haar moest voorstellen. Nooit meer zou ik mijn geweldige moeder zo verraden.
'Ik zou je heel graag nog eens zien, maar dan moet eerst dat mysterie van toen zijn opgehelderd'
Koen en ik hebben uren met elkaar zitten praten. Maar hoe geanimeerd ons gesprek ook was, die ene vraag bleef tussen ons in hangen. “Nou, voor de draad ermee,” zei hij toen het café bijna ging sluiten. “Ik zou je heel graag nog eens zien, maar dan moet eerst dat mysterie van toen zijn opgehelderd.”
Ik beloofde hem dat ik erover na zou denken. “Je hebt gelijk Koen, er was iets wat ik je niet vertelde. Maar ik wil niet dat jouw herinneringen aan mij bezoedeld raken. Want dat is precies wat er zal gebeuren als ik jou vertel wat ik toen verzweeg, geloof me.”
“Je onderschat me, Andrea. Je onderschatte me toen en je onderschat me nu,” zei hij, terwijl hij zijn visitekaartje op tafel legde. “Hier heb je mijn telefoonnummer. Bel me als je zover bent.” En toen liep hij weg. Het kaartje hangt nu al weken op het prikbord in mijn keuken. Elke dag kijk ik ernaar. Er is nieuw geluk in het vooruitzicht. Maar is dat wel bestand tegen de waarheid?’
Foto (c) iStock. Deze aflevering van Openhartig heeft eerder in de printeditie van Nouveau gestaan
Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in