Zó breng je passie in je leven

Hartstocht geeft glans aan het leven, maakt dat je intens van dingen kunt genieten. Al lijkt het niet altijd zo, in ieder mens zit hartstocht, al is het soms even zoeken.

Wat is een mens zonder passie? Hartstochtelijk beminnen en bemind worden, dat is wat we willen. Net als in de film. Woody Allen’s Vicky Cristina Barcelona bijvoorbeeld, waarin de zinderend verhouding tussen María Elena (Penélope Cruz) en Juan (Javier Bardem) centraal staat.

Zij, de wispelturige ex-vrouw met ogen als gloeiende kolen, hij de ongeschoren bon vivant met een weekmakende glimlach. Zij haat hem hartstochtelijk... En hoe woester zij naar hem uithaalt, hoe dieper hij, opnieuw, voor haar lijkt te vallen. Pure passie. Een sensueel spel van aantrekken en afstoten, als een theatrale paringsdans. Een dans die achter de schermen kennelijk verderging, want in 2010 trouwden Cruz en Bardem.

Zo kennen we meer romances waar de vonken vanaf spatten, zowel op het witte doek als erachter. Liz Taylor en Richard Burton raakten hopeloos verslingerd aan elkaar bij de opnamen van Cleopatra (1963), waarin Burton de minnaar van de keizerin, Marcus Antonius, speelde. Drie jaar later zetten de twee zeer overtuigend een vechtend, verbitterd paar op leeftijd neer in Who’s Afraid of Virginia Woolf (1966). Het is illustratief voor de legendarische knipperlichtrelatie die ze er privé op nahielden.

Net als bij ‘Liz & Dick’ leidde het hartstochtelijke, buitenechtelijke avontuur van Frank Sinatra en Ava Gardner tot een huwelijk. Deze bad war movie, zoals het huwelijk bekendstond, strandde al na drie jaar. De vlam tussen Sinatra en sexual volcano Gardner is echter nooit helemaal gedoofd.

Niet met elkaar, niet zonder elkaar

Opnieuw zo’n gegeven dat we associëren met passie: de Grote Liefde. Niet met én niet zonder elkaar kunnen leven. “Ook al leven we in verschillende steden, in verschillende landen zelfs, we zijn nooit van elkaar gescheiden,” aldus Gardner. Toen zij in 1972 naar Londen verhuisde, opende ze een doorlopende rekening bij Harrods waar Frank zich, naar verluidt, over ontfermde. Elk jaar stuurde hij haar een groot boeket voor haar verjaardag, dat zij vervolgens net zo lang in haar slaapkamer liet staan totdat het volgende arriveerde.

Frank en Ava in Miami, twee dagen na hun bruiloft

Dat zijn de grootse gebaren die voortkomen uit intens gevoelde emoties. Vurige liefde die gepaard gaat met tragiek en hartenpijn. Niet voor niets stamt het woord ‘passie’ van het Griekse werkwoord pascho: ‘lijden’. Al in de achttiende eeuw typeerde de Franse filosoof Denis Diderot passie als een ‘onbestemde sensatie van genot en pijn’.

Passie, zo meende hij, is in staat de ziel volledig lam te leggen. Zo verklaarde hij meteen het woord ‘passief’. Vandaag de dag is de gangbare opvatting van passie dat het deels biologisch, deels psychologisch en deels spiritueel van aard is. Wat zeker is: passie voel je, passie kunnen anderen aan je zien, passie maakt een mens mooi.

Verslavend

Dus als er niet geregeld serviesgoed aan diggelen gaat of stampvoetend een koffer wordt gepakt, is een relatie niet passioneel? Nou, alleen al met het oog op de bloeddruk lijkt een verhouding à la Taylor en Burton onmogelijk jarenlang vol te houden.

Toch zijn er psychologen die stellen dat het conflict een noodzakelijk ingrediënt vormt van elke gezonde relatie. Daarbij doelen ze voornamelijk op communicatie. Conflict vermijden betekent vaak: voor je houden wat je dwarszit. Terwijl je onvrede eruit gooien en gehoord willen worden, een relatie juist intenser kan maken. Het effent de weg naar dieper en intiemer communiceren dan voorheen.

Een beetje lijden kan een hoop genot opleveren

Een verhouding waarin de partners steevast conflicten omzeilen, verliest vaak ook haar vitaliteit en intimiteit. Opnieuw lijkt de formule voor dat broodnodige vuur dat een beetje lijden een hoop genot kan opleveren. Een voorbeeld? Misschien klinkt de volgende situatie je bekend in de oren. Je partner of jijzelf is even op reis geweest en als je elkaar daarna weer treft, volgen er niet die langverbeide hartstochtelijke omhelzing en warme woorden, maar juist een knallende ruzie. Uitmondend in een: ‘Als ik dít had geweten, was ik nog even weggebleven!’

Dat doet vermoeden dat je elkaar hebt gemist als kiespijn, maar het tegendeel is vaak waar. Zo’n ruzie is voor sommige stellen nu eenmaal de manier om dat eerste, beetje onwennige moment van weerzien te overbruggen. Een noodzakelijke stap in het omschakelen van gescheiden zijn naar intimiteit, doorgaans gevolgd door traantjes, liefdevol gefluister en een innige hereniging.

Kun je hartstochtelijk verliefd worden op wat je doet? Het antwoord is natuurlijk ja

Maar het is niet altijd lijden geblazen. Was er vroeger alleen belangstelling voor passie van de amoureuze soort, de afgelopen decennia hebben psychologen zich vooral afgevraagd of je ook passie kunt voelen voor een bepaalde bezigheid. Kun je hartstochtelijk verliefd worden op wat je doet? Het antwoord is natuurlijk ja.

En in die context betekent passie eerder geluk dan ‘lijden’. Wat het dan inhoudt, gepassioneerd bezig zijn? ‘Een ware passie is het laatste waar je aan denkt als je gaat slapen en het eerste waar je aan denkt als je wakker wordt.’ ‘Het is verslavend’ en: ‘Je weet dat je een passie hebt als het je niet kan schelen of je ervoor wordt betaald of niet.’ Dat zeggen mensen die hun leven hebben zien veranderen nadat ze hun passie hadden ontdekt.

Aantrekkelijk

Waar het op neerkomt, is wat de Amerikaanse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi flow noemt. Flow betekent volledig opgaan in een bezigheid. Net als toen je kind was, volledig de tijd vergeten doordat je zo veel plezier hebt in wat je aan het doen bent.

Weleens meegemaakt dat iemand bezield zat te vertellen over zijn of haar passie?

Dat is een passie hebben – ook al wordt dat woord tegenwoordig misschien iets te vaak toegepast op allerlei hobby’s en ondernemingen. Oprecht gevoelde passie maakt mensen aantrekkelijk. Het is magnetisch en aanstekelijk. Weleens meegemaakt dat iemand bezield zat te vertellen over zijn of haar passie? Compleet met twinkelende ogen en blosjes op de wangen?

Ongetwijfeld heb je toen gemerkt dat de spreker ieders onverdeelde aandacht had. Mensen luisteren geboeid naar een verhaal over passie, omdat de verteller zo zelfverzekerd en positief overkomt. Hij of zij oogst bewondering. En soms wat afgunst. Want zo’n passie hebben is heel benijdenswaardig, zeker als je eigen leven op dat moment even geen duidelijke richting op lijkt te gaan. Waarom heb ík eigenlijk geen passie, vraagt u zich dan stilletjes af.

Is dit niet te buitenissig, te kinderachtig, te ingewikkeld?

Maar in iedereen sluimert een passie, zo beweren wetenschappers als Csikszentmihalyi. Of je die kunt ontdekken en er vervolgens iets mee durft te doen, is een ander verhaal. Hoe vaak gebeurt het niet dat we bepaalde interesses onderdrukken, omdat we onszelf allerlei beperkingen opleggen? Wat zouden anderen ervan vinden? Is dit niet te buitenissig, te kinderachtig, te ingewikkeld?

Vaak beseffen we niet eens dat het vooral de buitenwereld is die dicteert wat we leuk moeten vinden, wat we moeten kopen en welke sport we moeten beoefenen. Linedancing? Daar kan ik niet mee aankomen bij de borrel in onze hippe hotspot. Nee, dan aerial yoga, of bikram misschien... Dat klinkt aanzienlijk beter.

Maar stel nu dat linedancing je energie geeft en dat je het ’t liefst elke avond zou doen? Het mooie aan passie is: er kan niets worden geveinsd. Dus voel je geen ware passie voor wat je doet, dan haak je uiteindelijk toch wel af. Geen wonder dat we zo veel sporten die tijdelijk en vogue zijn gretig uitproberen, maar er net zo snel weer klaar mee zijn.

Seizoenen

Ongeremd je gevoelens, ideeën en overtuigingen uiten: dat is de sleutel tot leven met passie. Het vergt alleen flinke doses zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen om dat ook daadwerkelijk te doen. In de loop van ons leven leren we meestal de scherpe kantjes van onze persoonlijkheid af te schaven of op z’n minst te verbergen.

Een passie gaat juist vaak tegen de wind in 

Bang om op andermans tenen te gaan staan, bang om ‘er’ niet bij te horen. Terwijl een passie juist vaak tegen de wind in gaat. Het is niet populair, het is niet hot, maar het is iets wat jou nu eenmaal betovert. Wat niet is, kan overigens altijd komen: denk aan het haken en breien dat lange tijd als tuttig te boek stond voordat de Noorse kerstballenbreiers Arne en Carlos en Granny’s Finest het hip maakten.

In feite is het niet de passie op zichzelf die mensen aantrekkelijk maakt, maar vooral de intensiteit waarmee ze die vormgeven. Elke activiteit of hobby vergt een zekere mate van passie, of het nu marathons lopen of in een kwartet zingen is. Hoe doorstaat een mens anders al die training op ijzig koude ochtenden of dat eindeloos repeteren van hetzelfde lied?

De vlam kan ook simpelweg doven; passie moet namelijk wel geregeld gevoed worden

Het kan alleen passie zijn die u motiveert om door te gaan. Overigens kan diezelfde passie ook weer wegebben. Je kunt iets dramatisch meemaken dat al je aandacht opeist. Maar de vlam kan ook simpelweg doven; passie moet namelijk wel geregeld gevoed worden. Reden tot paniek is dat zeker niet. Voor de meeste mensen geldt dat passie komt en gaat; ze kent ‘seizoenen’.

Wie wil leven met passie, maar dat niet lukt, zal erachter moeten komen op welk terrein ze op dit moment levenslust voelt wegsijpelen. Is het een functie die gezonde ambitie in de weg staat, is het een relatie die onevenredig veel energie opslorpt, is het een levensstijl die niet inspireert? Wat blokkeert je mogelijkheden tot expressie? Zo begint een ontdekkingstocht naar iets wat je heerlijk vindt om te doen. En heb je die passie die eenieder ergens in zich heeft eenmaal gevonden, claim haar dan en stort je vol overgave in dat nieuwe avontuur!

Zoek je passie!

1) Waar ben je goed in?

Heb je ergens aanleg voor – ook al ben je zelf te bescheiden om dat te erkennen? Wat vind je heerlijk om te doen? Ga dat maar eens rustig inventariseren en je vindt vanzelf iets wat je verborgen of sluimerende passie wakker roept.

2) Jaloers?

Zijn er mensen die ‘frivole’ dingen doen die je ergeren? Hé, daar kan zomaar de frustratie achter zitten dat je zelf net zo vrij zou willen leven.

3) Hoe je speelde

Wat vond je als kind al leuk om te doen? Wie weet was dat wel ‘doodgewoon’ knippen en plakken of hield je van enorme verkleedpartijen. Voilà, een prima vertrekpunt!

4) Wanneer vergat je de tijd?

Wanneer ging je zo in een bezigheid op dat je jezelf bijna moest dwingen om ermee op te houden? Dat lijkt verdacht veel op een passie; misschien zou je er eens meer tijd aan moeten besteden.

5) Zie het als een avontuur

Een zoektocht naar iets wat de diepste passie uit je tenen haalt, moet geen verkrampte aangelegenheid zijn. ‘Stel dat ik nu geen passie kan vinden?’ en ‘Hoe lang moet dit eigenlijk duren?’ zijn zinloze vragen. Enthousiasme en nieuwsgierigheid, dáár gaat het om. Bovendien verhoogt het uitproberen van nieuwe dingen de dopamineniveaus in de hersenen: het maakt passie in je wakker, het maakt gelukkig(er). Dus die zoektocht zelf verandert je leven al.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in