'Het Westen als centrum van de mode is achterhaald'

Modeconservator Madelief Hohé over de expositie Global Wardrobe.

'Tegenwoordig beschouwen we mode als een wereldwijd fenomeen. We zetten het Westen niet meer zo centraal.'

Aan het woord is modeconservator Madelief Hohé. Als hoofd van een van de belangrijkste westerse modecollecties ter wereld koesterde ze al jaren de wens een tentoonstelling te maken over de invloed van oosterse culturen op westerse mode.

Modeconnectie

De tentoonstelling Global Wardrobe heeft als ondertitel De wereldwijde modeconnectie en neemt daarmee duidelijk afstand van het eurocentrisme dat lange tijd domineerde in de westerse mode.

De modewereld heeft niet alleen meer oog gekregen voor andere culturen, maar stelt tegenwoordig ook kritische vragen over het overnemen of kopiëren van erfgoed uit die culturen.

Tot in de jaren negentig gingen West-Europese ontwerpers vrijuit aan de slag met ideeën die ze buiten Europa opdeden. Nu vragen steeds meer mensen zich af: hoe ver mag je gaan met culturele toe-eigening?

'Tegenwoordig zetten we vraagtekens bij 'indiaanse' hoofdtooien'

Madelief Hohé: 'In de jaren zestig werden in Canada native kinderen bij hun ouders weggehaald en in internaten geplaatst, waar ze hun traditionele kleding niet meer mochten dragen. Intussen liepen op westerse catwalks modellen rond met 'indiaanse' hoofdtooien en franjejassen.

Daar zette niemand toen vraagtekens bij. Tegenwoor­dig gebeurt dat wel. Zo kwam Louis Vuitton onlangs met een sjaal geïnspireerd op de arafat-sjaal, maar het merk moest die uit productie halen omdat mensen het respectloos vonden om het symbool van de Palestijnse vrijheidsstrijd te verkopen als mode-item.'

Kluwen van invloeden

De tentoonstelling plaatst deze ontwikkelingen in historisch perspectief. Er zijn drie thema's: imitatie, inspiratie en innovatie.

Imitatie

De achttiende en negentiende eeuw vormen de periode van imitatie. Stoffen en kledingstukken uit verre landen werden geïmiteerd of gekopieerd en aangepast aan de Europese smaak.

'Die Japonsche rock werd vaak van sits gemaakt, een kleurrijke katoenen stof uit India,' vertelt Hohé. 'Textiel was kostbaar en werd door han­delaren vaak als betaal­middel gebruikt. Indiase stoffen kwamen zo ook terecht in Zuid-Afrika en Indonesië, waar mensen er bijvoorbeeld kabaja's, traditionele blouses van naaiden. Je ziet dus niet een simpele, rechtlijnige invloed van het Oosten op het Westen: het is één kluwen van invloeden.'

Inspiratie

De twintigste eeuw is de tijd van de inspiratie: in de roaring twenties lieten Europese ontwer­pers zich inspireren door kleding en dessins uit landen als China, Egypte en India.

In de jaren zestig en zeventig werd hippiechic dé trend. Elke zichzelf respecterende hippie hulde zich in een Marokkaanse kaftan, een Afghaanse jas of een Indiase geborduurde blouse.

Couturiers als John Galliano, Jean-Paul Gaultier en Alexander McQueen citeerden eveneens vrij uit andere culturen.

FROM AFRICA: Masai beaded jewels and Malual (men’s corset) from Dinka tribe in Sudan || Christian Dior by John Galliano, Spring 1997 Couture #masai #beads #malual #dinka #sudan #dior #christiandior #johngalliano #couture #inspiration #insidethemood pic.twitter.com/OOKGzwxlPn

— Inside the mood (@InsideMood) May 30, 2019

John Galliano ontwierp bij­voorbeeld voor Dior een Maasai-collectie. 'Als je er nu naar kijkt, voel je je er ongemakkelijk bij,' zegt Hohé

Innovatie

De tentoonstelling sluit af met het thema innovatie: werk van jonge ontwerpers uit de hele wereld die hun eigen culturele achtergrond vooropstellen. Dat levert prachtige, soms ronduit spectaculaire ontwerpen op.

Neem de xibelani-rok van de jonge Zuid- Afrikaanse couturier Rich Mnisi. Deze bestaat uit vijf kilometer wollen draad, bevestigd aan nikkelen ringen die vastzitten aan een riem. Mnisi liet zich ervoor inspireren door de rokken die Tsonga-vrouwen dragen tijdens de traditionele xibelani-dans.

Feest van Afrikaanse kleuren

Jamie Okuma verwerkt native American-invloeden in haar ontwerpen. Op de tentoon­stelling is haar little black fringe dress te zien, een cocktailjurk met enorme witte franje. Ook een kleurrijke deken van haar hand, die als een soort cape gedragen kan worden, is te zien.