Waarom het staatsbezoek van de Belgische royals aan Congo zo gevoelig ligt

Het wordt diplomatiek koorddansen voor koning Filip en koningin Mathilde.

Alles, maar dan ook letterlijk álles ligt gevoelig aan het staatsbezoek van koning Filip en koningin Mathilde aan België, dat vandaag begint.

▶️ Vertrek voor een zesdaags officieel bezoek aan de Democratische Republiek Congo! De Koning en Koningin zullen halt houden in Kinshasa, Lubumbashi en Bukavu. pic.twitter.com/8Tp2OtEkd3

— Belgian Royal Palace (@MonarchieBe) June 7, 2022

Ze hebben niet alleen te maken met verzoening voor het koloniale verleden, maar ook met het Congolese heden, waarin armoede, corrupte en geweld een grote rol speelt. President Tshisekedi zal het bezoek gebruiken om alvast campagne te voeren voor de verkiezingen van volgend jaar. Hij kwam bij de verkiezingen van 2018-2010 bepaald niet onomstreden aan de macht.

Koning Boudewijn in Congo, 1955

Een diplomatiek mijnenveld, dus. De koning kwam in 2020, toen Congo zestig jaar onafhankelijk was, al tot een spijtbetuiging over het (gruwelijke) koloniale verleden. Hij kaartte dat aan in een historische, persoonlijke, brief aan president Tshisekedi:

“Ten tijde van Congo-Vrijstaat werden geweld- en gruweldaden gepleegd die op ons collectieve geheugen blijven wegen. Gedurende de daaropvolgende koloniale periode werd eveneens leed veroorzaakt en zijn vernederingen toegebracht. Ik hou eraan mijn diepste spijt te betuigen voor die wonden uit het verleden."

Koning Boudewijn in Congo, 1960

“Met deze spijtbetuiging versterkte koning Filip toen zijn imago en zijn morele leiderschap”, zegt emeritus hoogleraar geschiedenis Mark Van den Wijngaert, auteur van België en zijn koningen - Van macht naar invloed, in De Morgen. “Zijn spijtbetuiging stond haaks op de houding van wijlen koning Boudewijn, die zowel de ingrepen van Leopold II in Congo als de Belgische kolonisatie ‘een zegen voor de inheemse bevolking’ had genoemd.” 

Voor excuses lijkt het nog te vroeg; bovendien is dat een taak van de regering en niet van de koning. Die reist alvast wel met een masker uit de federale Belgische collectie naar Congo om het terug te geven.

België maakte eerder al bekend 'bereid te zijn de teruggave te onderzoeken van alle goederen en kunstwerken uit de koloniale periode die nu in het bezit zijn van federale instellingen.'

Verder hebben Filip en Mathilde weinig speelruimte en moeten ze vooral heel voorzichtig zijn. Veel meetings met jongeren en vrouwen, bezoeken aan onderwijsinstellingen, een ontmoeting met Nobelprijswinnaar Denis Mukwege, wiens Panzi-hospitaal slachtoffers opvangt van seksueel oorlogsgeweld – zaken waar een royal zich geen buil aan kan vallen.  

Albert en Paola in Kinshasa, 2010

Het is twaalf jaar geleden dat er een Belgische vorst naar Congo ging; het bezoek is drie keer uitgesteld in verband met de coronapandemie en de Russische inval in Oekraïne.

Foto's (c) Brunopress, Getty Images

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in