Je zal Joséphine van Luxemburg maar als mentor hebben…
De vierde zondag in oktober is Schoonmoederdag en staat in het teken van de vrouw die de liefde van je leven op de wereld heeft gezet. Met haar heb je meestal een ander soort relatie dan met je moeder. Trouw je als burgermeisje in een koninklijk familie, dan is ze ook nog eens je mentor in een zeer publieke rol. Hoe gaat dat, in de Europese koningshuizen?
SPANJE
Letizia van Spanje had de pech te trouwen in een familie waar nog altijd een beetje wordt neergekeken op partners die niet van adel zijn. Ze is bovendien wat… pittiger dan haar schoonmoeder, de zeer flegmatieke en plichtsbewuste oud-koningin Sofia, die leeft voor haar kleinkinderen en huisdieren, en zich al haar hele leven schikt in haar lot en de ontrouw van haar man, oud-koning Juan Carlos.
De fittie rond de paasviering van 2018 gaf de verhoudingen aardig weer. Sinds Sofia's man Juan Carlos niet meer in Spanje woont, is het contact echter enorm opgeknapt. Sofia is wel in Madrid gebleven, maar laat tegenwoordig veel officiële momentjes aan zich voorbij gaan, wat duidelijk de druk van de ketel heeft gehaald voor schoonmoeder en schoondochter.
DENEMARKEN
Kroonprinses Mary heeft aan koningin Margrethe een pittige en vooral wispelturige schoonmoeder.
Hare Majesteit is zich zeer bewust van haar rol, niet van plan voortijdig af te treden en in al haar excentriciteit een opvallender figuur dan Mary de Voorzichtige. Die houdt zich wijselijk vooral met haar eigen charitatieve werk bezig, koopt haar eigen tiara's en lijkt zich zeer bewust van de verhoudingen.
Opvallend is wel dat sinds de pandemie Mary aanzienlijk vaker in beeld komt en Margrethe zich meer op de achtergrond houdt. Dát getuigt van vertrouwen in haar schoondochter.
NEDERLAND
Aan perfectionistische Beatrix had Máxima in het begin een harde dobber, maar heeft Beatrix eenmaal iemand omarmd, dan zal ze die ook blijven steunen, ze is zeer loyaal. De relatie versoepelde vooral nadat Amalia was geboren en groeide uit tot iets waarbij wederzijds respect en onvervalste hartelijkheid een grote rol spelen.
Make no mistake, de lat ligt hoog bij de schoonmoeder van dienst, maar het is heel chic van de prinses dat ze sinds 2013 Máxima als koningin niet voor de voeten heeft gelopen. En zie je ze samen bij werkbezoeken of andere aangelegenheden...
... dan kun je toch niet ontkennen dat ze het goed met elkaar kunnen vinden.
NOORWEGEN
Koningin Sonja kende zelf een stroeve start als burgermeisje in koninklijke kringen: negen jaar je verkering geheim moeten houden is niet niks.
Als vrij aardse koningin verblikte noch verblauwde ze dan ook toen zoon Haakon aankwam met een serveerster en aardbeienplukster die al een kind uit een eerder relatie had. Ze stelde Mette-Marit op haar gemak en ontpopte zich als bonusoma voor Marius.
Wat niet wil zeggen dat er niet ook soms moeilijke momentjes zijn. Mette-Marit houdt van praten, discussiëren en filosoferen, Sonja is iemand die al haar problemen oplost met lange wandelingen. Het eens zijn over het oneens zijn is hun manier om goed met die verschillen om te gaan. Gelukkig delen ze de liefde voor zonnebrillen op officiële momentjes.
BELGIË
Paola van België was door haar gebrekkige Nederlands nooit de populairste koningin en bovendien regelmatig erg ongelukkig in haar leven. Jonkvrouw Mathilde d'Udekem d'Acoz – van adel, stabiel, vriendelijk, sprak Frans én Nederlands – was dan ook eerder een rolmodel voor haar schoonmoeder dan andersom. Hun relatie is het best te omschrijven als 'respectvol, maar zakelijk'.
Een beetje psycholoog van de koude grond kan bedenken dat koning Filip, die een vrij liefdeloze jeugd achter de rug heeft, een wereld voor zich zag opengaan met Mathilde en vier kinderen die met veel warmte worden opgevoed. Dat heeft altijd geschuurd met de herinneringen die hij aan zijn eigen moeder had. Gelukkig weet Mathilde ook Paola enigszins te ontdooien.
Sinds de troonwissel brengen Paola en haar man, oud-koning Albert, het grootste deel van het jaar in Italië door en die afstand lijkt ook in dit geval wonderen te doen voor de familiaire diplomatieke betrekkingen.
LUXEMBURG
De grootste pechvogel was Maria Teresa van Luxemburg, die in prinses Joséphine Charlotte van België (1927-2005) de schoonmoeder from hell trof.
Joséphine, een zus van koning Albert van België, was in shock toen haar zoon Henri begin jaren tachtig verliefd werd op Cubaanse Maria Teresa. MT was niet van adel, ze kwam uit 'de nieuwe wereld' en ze was mondig en temperamentvol. En bovendien zeer goed opgeleid in New York en Geneve, zodat ze niet al te kneedbaar was.
Dat wekte bij Joséphine grote afkeuring op, waarbij letterlijk de zin 'je kunt wel wat beters krijgen' werd uitgesproken tegen haar zoon. Snobby Josephine probeerde het huwelijk tegen te houden, zat nooit om kritiek verlegen en snikte tijdens het huwelijk van Henri en Maria Teresa, volgens intimi niet van ontroering, maar van teleurstelling.
Na het huwelijk werd Joséphine niet milder: ze liet vaak merken dat ze Maria Teresa te dik vond en weigerde haar mooie sieraden te leden zodat ze er bij ceremonies kaaltjes bijstond, terwijl prinses Sybilla – de favoriete schoondochter van Joséphine – wel fonkelde in erfstukken van de De Nassau's.
Na de troonwissel in 2000 ging het bepaald niet beter. Joséphine klaagde over 'het mormel' dat nu de hoogste vrouw van het land was. Via adellijke vriendinnen verspreidde ze onder andere het gerucht dat Henri vreemdging met een vrouwelijke minister.
In 2002 ondernam Maria Teresa, getergd door de jarenlange pesterijen, actie. Ze nodigde vijftien (!) Belgische en Luxemburgse journalisten uit voor een zogenaamde off-the-record lunch. Op het menu: pasteitjes, soep en een emotionele groothertogin die de vuile was van 22 jaar frustratie buiten hing. Ze vertelde hoe vernederend het voor haar was om door haar schoonmoeder nog steeds geringschattend te worden weggezet als 'het kleine Cubaantje' en veracht te worden omdat ze geen blauw bloed had.
Het was een meesterzet: Joséphine's reputatie liep een onherstelbare deuk op en niet lang daarna trok ze zich – ook vanwege gezondheidsproblemen – terug uit het openbare leven en verbleef vooral op Slot Fischbach.
Dan wordt een mens toch vrolijker van de band tussen Beatrix en Máxima, nietwaar?
Foto's (c) Brunopress, Kungahuset, Cour Grand-Ducal, PPE Agency, ANP, Det Danske Kongehus, Getty Images
Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in