Bettina: 'Geen enkele vrouw ‘vroeg er zelf om’ toen ze werd lastiggevallen'

Ik ben blij dat we tegenwoordig praten over belangrijke thema’s als grensoverschrijdend gedrag - seksueel of anderszins, maar van sommige reacties zakt mijn broek gewoon af.

Seksuele intimidatie is van alle tijden, maar moeten we het dan nu maar normaal vinden? Ik zie reacties (ook van vrouwen - en dat valt me altijd zo tegen) als: ‘Je moet gewoon van je afslaan’, of ‘bij mij zouden ze dat niet flikken’, ‘dat doet hij eens, maar nooit meer’, ‘wij deden vroeger niet zo moeilijk’, of ‘je moet wel tegen een stootje kunnen, hoor.’

Niet iedereen is mondig

Allemaal prima, maar situaties en mensen verschillen en dus ook de manier waarop slachtoffers omgaan met grensoverschrijdend gedrag. Niet iedereen is mondig of potig genoeg om daders van repliek te dienen. En als je weet dat je reactie consequenties kan hebben voor je leven of je carrière, dan denk je wel twee keer na voor je van je afbijt. Je kent die verhalen vast wel uit eigen ervaring of omgeving.

Gedragscode

Ministers Robbert Dijkgraaf (Onderwijs) en Karien van Gennip (Sociale zaken) overwegen om werkgevers te verplichten een gedragscode voor seksueel grensoverschrijdend gedrag in te stellen.

En dat mag ook wel, want uit cijfers van het CBS blijkt dat in Nederland 52% van de vrouwen tussen 18-24 jaar het afgelopen jaar te maken kreeg met seksueel grensoverschrijdend gedrag, net als 46% van de meisjes tussen 16-18 jaar. Eén op de acht deelnemers aan het onderzoek maakte de afgelopen twaalf maanden seksueel grensoverschrijdend gedrag mee. Dat zijn 1,8 miljoen mensen!

En dan krijg je ook nog de schuld

Ook ik ben de nodige keren zonder toestemming lastiggevallen of ontving ongepaste voorstellen en attentie van wildvreemden, kennissen, op het werk en nog dichterbij huis. Altijd was er sprake van ongelijkheid of een machtsverschil. De man in kwestie was (veel) ouder, machtiger, sterker, met een groep of anderszins in een stevigere positie dan ik. Als ik wel aangaf er niet van gediend te zijn, in plaats van stilletjes de aftocht te blazen, kreeg ik nog vaak de schuld ook: ‘je maakte het er zelf naar’, ‘doe niet zo vervelend/lastig’ of de klassieker ‘je vroeg er zelf om’.

Recht op nee zeggen

Ik vroeg nergens om. Zo simpel is het. En trouwens, ik behoud me het recht voor om op elk gewenst moment nee te zeggen zonder vervelende consequenties. Geloof me, niemand denkt daar licht over. Ik begrijp echt dat het een enorme teleurstelling is om middenin een flirt of vrijpartij te horen dat het feest niet doorgaat, dat doe ik niet for shits and giggles.

Het is bijna vreemd om het zo te categoriseren, maar al het grensoverschrijdende gedrag in mijn leven ervaar ik als ‘mild’. Veel dubbelzinnige opmerkingen, wat kneepjes in borst of bil, vaak geloer, een paar te innige omhelzingen en wat mannen die zich niets aantrokken van mijn personal space.

Onveilig gevoel 

Ik ben nooit verkracht, gestalkt of bedreigd, maar veilig voelde ik me zéker niet altijd. Ik ben vaak de straat overgestoken, op zoek gegaan naar medestanders, omgelopen, van treincoupé gewisseld of een stuk omgereden. Ik heb barpersoneel ingeseind, naar huis gebeld voor een lift, buurten of straten gemeden, met hartkloppingen in het donker naar huis of een metro gelopen, hard gefietst, schichtig om me heen gekeken en mijn centrale deurvergrendeling in de auto ingeschakeld.

Op zoek naar nuance

We moeten met elkaar afspreken wat wél en niet kan, zonder aan victim blaming te doen of de ander een schuldgevoel aan te praten. Laten we de slachtoffers mededogen gunnen en goedbedoelde adviezen achterwege laten. Aan ‘had je maar wel dít, of niet dát gedaan...’ heeft niemand iets. En iemand die één keer licht over een grens gaat, hoeft ook niet meteen op het (social media) schavot gehesen te worden of publiekelijk gelyncht. Een simpele (verbale) tik op de vingers mag voldoende zijn. Samen komen we er wel uit, toch?

Je las een column van Libelle. Libelle.nl is dé website voor alles wat vrouwen willen weten, van persoonlijke verhalen tot handige lifehacks. Van entertainment tot koninklijk nieuws.