Activeer je innerlijke thermostaat en je wordt fitter én slanker!

De energiecrisis biedt ook kansen. Door de thermostaat in huis lager te zetten, moet ons lichaam aan het werk om ons warm te houden. En dát heeft allerlei gezondheidsvoordelen, aldus pro-age journalist Wies Verbeek van BLOW.

Sinds we te maken hebben met enorme gastekorten, klimaatpro­blemen en uit de pan rijzende energieprijzen vind ik dat de ther­mostaat thuis niet hoger mag dan 19 graden. Mijn vriend vindt dat spartaans en zet ongetwijfeld de verwarming hoger als ik er niet ben, maar ik vind het een leuke uit­daging die me tot nu aardig afgaat.

Giphy

En wat ik nog niet wist: de ther­mostaat lager zetten is niet alleen goed voor het milieu en de porte­monnee, maar heeft ook voordelen voor je gezondheid. Rond 1870 werd een tempera­tuur van 13 tot 15 graden heel comfortabel gevonden. Blijkbaar zijn we dus heel goed in staat om onszelf warm te houden, ook bij lagere temperaturen.

Eigen warmteproductie

Tegenwoor­dig hoeven we dat echter niet meer te doen omdat de verwarming dat voor ons doet. Heel comfortabel, maar eigenlijk is het veel beter om onze eigen warmteproductie te activeren, want dat heeft allerlei positieve gezondheidseffecten.

Ik praat erover met professor dr. Wouter van Marken Lichtenbelt, hoogleraar ecologische energetica en gezondheid aan de Universiteit van Maastricht. Hij doet al jaren onderzoek naar het effect van warmte en kou op lichamelijke processen.

Wat gebeurt er precies als we worden blootgesteld aan kou?

‘Als je het koud hebt, trekken de spieren samen en ga je rillen, ook zonder dat je het duidelijk merkt. Je verbruikt daardoor net als bij sporten meer energie, je stofwis­seling gaat in een hogere ver­snelling en daardoor krijg je het warmer.

Niet alleen de spieren spelen een rol: we hebben om op te warmen ook bruin vet nodig. Dat is het gezonde vet dat zich rondom belangrijke plekken in het lichaam bevindt, zoals het hart, de slag­aders en het zenuwstelsel. Bruin vetcellen produceren driehonderd keer meer warmte dan andere lichaamsweefsels. Maar ja, als je het niet vaak koud hebt, wordt dat bruine vet niet aangesproken en raak je het kwijt.

Giphy

Door je regelmatig bloot te stellen aan lagere temperaturen produceer je meer bruin vet, kun je jezelf beter warm houden en verbrand je meer calorieën. Recent onderzoek laat zien dat een lagere tem­peratuur niet alleen het energieverbruik verhoogt, maar ook een positief effect heeft op de doorbloedingen de werking van hart- en bloedvaten en de suikerhuis­houding verbetert.’

Hoe lang moet je dan aan kou worden blootgesteld en hoe koud moet met het zijn?

‘In ons onderzoek werden de proefpersonen door middel van een waterpak gedurende een periode van 10 dagen elke dag een uur blootgesteld aan een temperatuur van 10 graden. Na die 10 dagen waren er duidelijk gunstige effecten te zien in de vet- en suikerhuis­houding, maar ook in het hart en de bloedvaten.

Die gezondheidseffecten treden niet op door het maar één keer koud te hebben. Het is juist de acclimati­satie, de gewenning van het lichaam, die zo gezond is. Vergelijk het met sporten. Eenmalig intensief sporten zet geen zoden aan de dijk. Spiermassa en spier­kracht verbeter je pas als je regelmatig beweegt.

Giphy

Nu gaan we natuurlijk niet dagelijks een uur in een pak met water van 10 graden zitten, maar je dagelijks blootstellen aan kou werkt in principe net zo. Regelmatig in je T-shirt buiten zitten als het 12 graden is, heeft waarschijnlijk ook al positieve gevolgen. Dat geldt ook voor buiten zwemmen. Het is de wisse­ling van temperatuur die het hem doet.

Tot op zekere hoogte kun je zeggen dat de gezondheidseffecten eerder optreden naarmate de temperatuur flink laag is en de tijdsduur langer. Uiteraard is een uur in de vrieskou zitten gevaarlijk en de hele dag in een korte broek buiten zitten in de winter is ook niet aan te raden.

In ons onderzoek hebben we niet gekeken naar wat koud douchen doet, maar de ver­wachting is dat ook dat gunstige effecten op hart en vaten heeft. Je lichaam wordt immers nogal aan het werk gezet. Wat betreft de kamertemperatuur is het ver­standig om die op 17 tot 19 graden te zetten. Al bij 18 graden wordt meer bruin vet geproduceerd.’

Maar als ik de thermostaat lager zet, is er toch geen sprake van tempera­tuurschommelingen? Dan zit je lange tijd in de kou.

‘In eerste instantie zal het lichaam heel hard moeten werken om op temperatuur te komen. Eenvoudigweg omdat het gewend is aan een temperatuur van rond de 20 graden. Elke dag opnieuw zal het aan die kou van 17 tot 19 graden moeten wennen.

Giphy

Pas na lange tijd zul je inderdaad zien dat het lichaam goed bestand is tegen die temperatuur en zal het dus niet meer die stressprikkels krijgen. In dat geval zou je de thermostaat weer lager kunnen zetten. Maar in principe hoeft dat niet, want tegen die tijd breekt de lente alweer aan. In de zomer mag het gerust veel warmer zijn. Want dan moet het lichaam ook weer aan de bak.’

Hoe werkt het dan met extreme hitte? Een temperatuur van 40 graden kan toch niet gezond zijn?

‘We zouden er veel beter tegen bestand zijn als we aan het begin van de zomer alvast beginnen met wennen aan warmte. Als je het tot die tijd lekker koel hebt gehouden en opeens wordt blootgesteld aan die hitte, heb je daar last van, net zoals dat je er niet meer aan gewend bent het koud te hebben.

Giphy

Ook hier geldt weer dat het beter is om het lichaam zelf aan het werk te zetten. Op een gegeven moment ervaar je zelfs een temperatuur tussen 30 en 40 graden anders. Blootstelling aan hogere temperaturen heeft een net iets andere uitwerking op het lichaam dan kou, maar ook hierbij worden het hart en de bloedvaten aan het werk gezet en is er een gunstig effect op de stofwisseling en suikerhuishouding te zien.’

Geen constante binnentemperatuur meer dus?

‘Nee, daar pleit ik heel erg voor. We moeten temperatuur, net als voeding, beweging, slapen en ontspanning, als een belangrijke leefstijlfactor gaan zien. Een constante behaaglijke temperatuur werkt welvaartsziekten in de hand. Voor onze weerbaarheid én voor onze gezondheid is een wisseling in omgevingstempera­tuur essentieel.

Je zou het een natuurlijke temperatuurtraining kunnen noemen. Aangezien we zo rond de 90 procent van onze tijd binnen doorbrengen, is een binnenklimaat gewenst dat veel meer meebeweegt met de temperatuur buiten.’

Getty Images

Even wennen

Uit experimenten is gebleken dat mensen vrij gemakkelijk wennen aan een lagere omgevingstemperatuur. De meeste mensen zetten in de winterperiode de thermostaat op 21 graden omdat die temperatuur wordt ervaren als heel aangenaam. Zet hem een graad lager totdat je eraan gewend bent en bouw de temperatuur langzaam af naar 18 graden. Altijd kou lijden is niet nodig. Juist variatie in temperatuur is goed voor je lichaam.

Hoe zit het met afvallen?

De thermostaat een paar graden lager zetten is ook heel goed voor de lijn. Als je het koud hebt, moet je lichaam meer energie verbranden om warm te blijven. Na enige training voelt de lagere omgevingstemperatuur net zo comfortabel, terwijl het lichaam meer calorieën verbrandt.

Wat is Intermittent Living?

Intermittent living is een manier van leven die steeds populairder wordt. Hierbij wordt het lichaam niet alleen uitgedaagd met kou en warmte, maar ook met honger, dorst, intensief bewegen en cognitieve uitdagingen. Allemaal stressprikkels waar we ooit dagelijks mee geconfronteerd werden.

Intermittent betekent periodiek, kort en krachtig, en dus niet de hele tijd door. De gedachte is dat al deze oeroude, kortstondige stressprikkels zorgen voor een soort reset van het lijf, met een krachtig lichaam, een gezonder immuunsysteem en betere vetverbranding tot gevolg.

Dit artikel heeft eerder in de printeditie van Nouveau gestaan © Nouveau / DPG Media 2022

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in