Rule Britannia: hoe Engeland veranderde onder koningin Elizabeth

'God Save The Queen' bleef overeind, maar verder?

Koningin Elizabeth (1926-2022) vierde eerder dit jaar haar 70-jarig regeringsjubileum. Wie zo lang staatshoofd is, ziet de wereld vanzelf evolueren.

Steeds kleiner koninkrijk

Toen ze in 1952 koningin Elizabeth werd, was ze koningin van het Verenigd Koninkrijk en 32 Gemenebestlanden, voortgekomen uit de koloniale tijd.

Elizabeth in India, 1961

Van die landen werden er inmiddels vijftien onafhankelijke republieken, het ligt in de lijn der verwachtingen dat er nog meer zullen volgen. De Queen heeft deze onafhankelijkheidsverklaringen altijd gesteund: niet dat ze die had kunnen tegenhouden, maar ze heeft altijd haar best gedaan om de banden warm te houden.

Andere relatie met de Britten

In het begin van haar 'reign' waren royals nog schier onaantastbaar, maar in de jaren zestig en zeventig veranderde de wereld snel onder invloed van welvaart, emancipatie en groeiend zelfvertrouwen onder de bevolking.  

Dat Elizabeth wat te laat meeschakelde, werd duidelijk in de jaren tachtig toen de huwelijksproblemen van prins Charles en prinses Diana de voorpagina's beheersten. De Queen was niet gewend dat alles en iedereen opeens een mening over haar ventileerde en wist ook niet zo goed hoe ze erop moest reageren.

Ze luisterde misschien wel teveel naar haar moeder, de Queen Mum, die een hekel had aan verandering en adviseerde om alles bij het oude te houden.

Na de interviews van zowel Charles als Diana over hun ontrouw vond zelf Elizabeth II dat geen optie meer. Ze gaf toestemming voor de scheiding, zag Diana een vrije vlucht nemen en werd vervolgens geconfronteerd met diens voortijdige dood in 1997.

Het is de enige smet op 70 jaar dienen en plichtsbesef: de Queen reageerde niet handig op het overlijden van Diana. De vlag ging niet halfstok, er kwam geen reactie en in de dagen na de dood van de The People's Princess mengde de massale rouw zich met een volkswoede die Hare Majesteit niet kende en overduidelijk ook niet had verwacht.

Er kwam alsnog een toespraak op de nationale televisie die de kou uit de lucht haalde en Diana kreeg een waardige uitvaart. Maar belangrijker was nog dat Elizabeth besefte dat ze niet meer op het verleden kon leunen, maar vooruit moest kijken, als ze het House of Windsor relevant wilde houden.

Er werd bezuinigd, het Koninklijk Huis werd verkleind, Charles mocht eindelijk trouwen met zijn grote liefde Camilla en de matriarch luisterde eens wat vaker naar William en Harry, die op een heel andere manier in het leven stonden dan de generaties voor hen.

Het pleit voor de Queen dat ze, ook al had ze er zelf niets mee, een van de eerste royals was die een social media staf optuigde en online ging. En zo veel meer het eigen verhaal kon overbrengen dan toen ze nog afhankelijk was van de media.

Elizabeth Regina

Zo rond 2006 kwam er rust in de tent. Charles was gelukkig getrouwd met Camilla, het volk ontdooide steeds meer ten opzichte van de hertogin van Cornwall. William en Harry wisten zich te handhaven op school en bij de strijdkrachten, andere kleinkinderen gedijden.

Ene Kate Middleton kwam de boel succesvol opvrolijken, er kwamen achterkleinkinderen bij  en tot 2019 waren het goede jaren voor de hoofdbewoonster van Windsor Castle. Geliefd en gerespecteerd, en ze was destijds nog krachtig en kwiek, alsof ze het eeuwige leven zou hebben.

Maar alles is altijd eb en vloed, ook bij royals. Na een vliegende start van Meghan als nieuw lid van de familie zorgde de Sussexit voor onrust en verdriet...

... en het Jeffrey Epsteinschandaal waar prins Andrew bij betrokken raakte voor boosheid en onmacht. Waarna er toch moeilijke beslissingen moesten worden genomen rond zijn status, ook vanwege de groeiende kritiek van het volk.

Ditmaal was haar radar beter afgestemd, het hielp dat zowel Charles als William een veel grotere rol speelden in The Firm en een duidelijke toekomstvisie deelden.

Hoe pijnlijk het nieuws rond Andrew, maar ook rond Harry en Meghan soms was, het kleefde uiteindelijk toch niet aan de koningin. In de laatste jaren van haar leven werd ze vooral gekoesterd door de Britten, die de oude dame net als veel landgenoten moederziel alleen in een kerkbank zagen zitten om tijdens de pandemie haar man te begraven.

Haar frêle zagen worden, zoals dat bij hoogbejaarde dames gaat. En haar vooral koesterden, zoals de festiviteiten rond de Platinum Jubilee eerder dit jaar bewezen: ze was aan het einde van haar leven niet alleen de langst regerende monarch van het Verenigd Koninkrijk en een vaste constante voor veel generaties, ze was ook een soort nationale grootmoeder geworden.

Gegroeid, geëvolueerd, geliefd en de monarchie in inmiddels ervaren handen overgedragen – het Huis van Windsor staat nog, haar missie is volbracht.  

Foto's (c) Getty Images

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in