Prinses Diana, voor altijd de Queen of Hearts

The People's Princess is nog lang niet vergeten.

Aanstaande woensdag is het 25 jaar geleden dat prinses Diana verongelukte. En nog altijd verslinden we boeken en kijken we ademloos naar films, documentaires en tv-series over haar leven. Hoe komt het dat prinses Di 25 jaar na haar dood nog steeds zó levend is en wat betekent ze nog altijd?

Diana's betekenis

Britse koningshuiskenner Sam Hoeve­naar heeft net de laatste hand gelegd aan een documentaire over de nalaten­schap van prinses Diana, die binnen­kort op Net5 te zien is. De rode draad: wat was de invloed van The Queen of Hearts?

Hoevenaar: ‘Diana was immens popu­lair én ze is jong gestorven. Met op de achtergrond dat mysterieuze oude instituut, de Britse monarchie. Diana’s leven was een reallifesoap, die zeer tot de verbeelding sprak. Geen wonder dat men telkens weer in haar verhaal duikt. Er komen ook steeds weer nieuwe feiten naar boven. Kortom: Diana blijft intrigeren.’

De blinde adoratie van een kwart eeuw geleden is er echter wel een beetje vanaf. Met de jaren is er meer kritiek op haar persoon gekomen. Diana wordt niet meer louter gezien als willoos slachtoffer van het Britse koningshuis en de paparazzi, maar ook als iemand die als een wild veulen tegen de haren van de Britse monarchie heeft ingestreken en de media op geniale wijze heeft weten te bespelen.

Er wordt beweerd dat Diana een bipolaire stoornis had en daardoor op z’n zachtst gezegd nogal onberekenbaar was. Hoevenaar: ‘Toch is het beeld overeind gebleven van een lieve vrouw die het heel erg zwaar heeft gehad. Een vreemde eend in de bijt van het koningshuis die dicht bij de mensen stond. Ze heeft veel betekend voor het Britse volk én voor het koningshuis, dat door haar iets minder stijf en ouderwets is geworden. Haar zoons William en Harry doen hun best om die nagedachtenis van hun moeder in ere te houden.’

Diana als bedrogen vrouw

Die oogopslag! De manier waarop Diana zo’n beetje schuin en guitig langs haar pony kijkt, wordt haar handelsmerk. Groter kan het contrast met de stijve en afstandelijke Charles niet zijn. Kinderjuf Diana is charmant en impulsief, onschuldig en innemend, het is onmogelijk om haar níet aardig te vinden.

Jeugdvriendin Carolyn Bartholomew vertelt dat Diana jongens altijd op afstand hield: ‘Ze had een soort gouden aura, dat mannen ervan weerhield om verder te gaan.’ Zelf zegt Diana dat ze ‘dat’ moest bewaren ‘voor wat er voor haar lag’.

Zou ze toen al hebben geweten wat de kosmos voor haar in petto had? Hoevenaar: ‘Dat is de grote tragiek van Diana: op het moment dat ze met Charles trouwde, was hij verliefd op een ander.’

Diana lijkt volgzaam, een ‘kneedbare huwelijkskandidate’, die zich zal schikken in een verstandshuwelijk waarin Charles op discrete wijze zijn relatie met de al gehuwde Camilla Parker Bowles kan voortzetten.

‘Maar Diana had oprecht romantische gevoelens voor Charles. Ze geloofde in dit sprookjeshuwelijk.’

Terwijl Charles na de geboorte van William en Harry een liefdesnestje voor hem en Camilla bouwt in zijn buitenverblijf Highgrove, zit Diana eenzaam thuis in Kensington Palace. Doodongelukkig ontwikkelt ze een eetstoornis, doet aan zelfverminking en heeft suïcidale gedachten.

In 1992 bezoeken Charles en Diana de voormalige Britse kolonie India. Ze zouden samen naar de Taj Mahal, maar de prinses meldt zich in haar uppie. De foto van de eenzame prinses op een bankje voor het beroemde mausoleum is symbolisch: de Taj Mahal is gebouwd door Shah Jahan voor zijn geliefde vrouw Mumtaz Mahal, die in 1631 overleed in het kraambed.

Er lekt een telefoongesprek van prins Charles met Camilla Parker Bowles uit, vol dubbelzinnigheden. ‘Ik wil zo graag in je zijn,ʼ verzucht Charles. Veranderen in een tampon zou dan handig zijn, grapt hij. Die uitspraak gaat de hele wereld over.

Aan het einde van 1992 scheiden Charles en Diana van tafel en bed, wat breed wordt uitgemeten in de Britse en internationale pers. Het hof is in verlegen­heid gebracht.

In haar autobiografie Her True Story vertelt Diana haar kant van het verhaal. ‘Ik heb er genoeg van om te worden gezien als een labiele gek. Ik wil meer begrip kweken voor wat ik heb meegemaakt, ook voor andere vrouwen in dezelfde situatie, zij het dan in een andere omgeving.’

Diana als Queen of Hearts

‘Ik zou graag een koningin van de harten van mensen zijn, ín de harten van mensen, maar ik zie mezelf niet als een koningin van dit land.’ De woorden die Diana sprak tijdens het beruchte televisie-interview in 1995 op de BBC, luidden in hoe de wereld Diana zich zou herinneren: als een prinses van het volk, voor het volk.

Hoevenaar: ‘Het Britse koningshuis werd geadoreerd, maar er was altijd afstand, alles was omgeven met protocol. En toen kwam Lady Di, een “burgermeisje” met wie de Britten zich konden identificeren.

Ze stond dicht bij de mensen, ging op haar hurken zitten om met kindjes letterlijk op hetzelfde niveau te kunnen praten. Daarnaast zette Diana zich in voor goede doelen waar haar hart lag én was ze niet bang om haar handen vuil te maken. Dat was nieuw en is later door andere royals overgenomen; Máxima zet zich ook in voor doelen die haar persoonlijk raken.’

Diana bezoekt de daklozenopvang met haar zoontjes, beslecht het taboe op aids door kindjes met hiv te knuffelen. ‘Die rol van prinses voor alle mensen heeft ze gepakt,’ zegt Hoevenaar. ‘Diana was temperamentvol en emotioneel, daar huiverden de Windsors van. Ze was zich bewust van het podium dat ze had en wist hoe ze de aandacht naar bepaalde onderwerpen kon trekken.’

Tja, en daarin komt ook Diana’s vileine kant naar voren. Op de avond dat Charles voor het eerst publiekelijk naar buiten zal treden met Camilla, trekt Diana haar meest sexy off-shoulder-jurkje uit de kast om acte de présence te geven bij een galadiner. Met deze revenge dress stoot ze Charles en Camilla van de voorpagina’s.

Diana als moeder

Op een dag regelde Diana dat de drie topmodellen Cindy Crawford, Christy Turlington en Naomi Campbell prins William stonden op te wachten toen hij uit school kwam.

William: ‘Toen ik thuiskwam, stonden ze boven aan de trap. Ik was een jongen van twaalf of dertien jaar oud en had posters van ze aan de muur hangen. Ik werd knalrood en wist niet wat ik moest zeggen. Ik geloof dat ik van de trap viel op weg naar boven.’

Hoevenaar: ‘Diana vond het leuk om grappen met haar jongens uit te halen. Ze toonde publiekelijk ook echt affectie voor hen. Ze aten samen bij McDonald’s en gingen gezellig op vakantie naar Disney World in Florida. Wanneer ze bij Charles waren, moesten de jongens altijd een pakje aan, soms zelfs met stropdasje. Bij Diana droegen ze een T-shirt en shorts. Ze lapte wat dat betreft het protocol compleet aan haar laars.’

Niet omdat ze zonodig tegen­draads wilde zijn, maar omdat ze het beter voor de prinsjes vond om ze een ‘gewoon leven’ te laten leiden. Dat begint al bij hun geboorte. Diana breekt met de traditie door voor een ziekenhuisbevalling te kiezen. En onderwijs op het paleis: echt niet! Als William drie jaar oud is, schrijft ze hem in op de kleuterschool en creëert daar­mee een nieuwe, ‘gewone’ onderwijs­traditie die prins William en Kate met hun kinderen George, Charlotte en Louis voortzetten.

Maar, gewoon? Nee, het leven van de prinsjes is verre van gewoon. Hoevenaar: ‘Diana deelde de moeilijke momenten in haar leven met haar kinderen, want veel vrienden had ze niet. Eigenlijk waren ze veel te jong om dat leed te dragen. Als William en Harry tegenwoordig over Diana praten, refereren ze aan de ellende die ze hebben meegemaakt. Maar daarna verschijnt toch een grote glimlach rond hun mond, omdat er ook zoveel mooie momenten waren.’

Diana's mentale problemen

In het beruchte tv-interview voor de BBC in 1995 onthult Diana dat ze een postnatale depressie kreeg na de geboorte van William. Diana’s moed om zich open te stellen over haar geestelijke worstelingen is wat zowel William als Harry inspireert om samen te werken met liefdadigheidsinstellingen voor mentale gezondheid. Dankzij bijvoorbeeld billboardcampagnes, gesteund door de prinsen, zijn de vaak wat gereserveerde Britten opener geworden over mentale problematiek.

Hoevenaar: ‘Harry heeft de eerste jaren na Diana’s dood niet over zijn moeder kunnen praten. Dan zei William tegen hem: “Laten we het er in hemelsnaam over hebben, Harry. Dan kun je het een plek geven.” Maar Harry werd alleen maar verdrietig als hij aan zijn moeder dacht.

Zijn vrouw Meghan, de hertogin van Sussex, heeft een cruciale rol gespeeld in het zoeken van hulp. Harry praat tegenwoordig met een psycho­loog en plant elke dag een moment om te mediteren.

Hoe er met hun moeder is omgegaan, is voor de jongens een enorm pijnpunt. Recentelijk is naar buiten gekomen dat Diana onder valse voorwendselen het beruchte BBC-interview is ingelokt. Voor hun gevoel is hun moeder zóveel aangedaan. En het gaat dus maar door!’

Het grootste verdriet van de prinsen is dat hun kinderen hun oma moeten missen. William in een interview: ‘Ze zou er zó van genieten en zóveel van ze houden. En ze zou een nachtmerrie zijn. Waar­schijnlijk nét op het moment dat de kinderen in bad moeten, zou ze langs­komen, er een toestand van maken met overal bubbels en badwater en dan zou ze weer vertrekken: doei!’

Diana als mode-icoon

Van schuchtere kinderjuf in tuttenbellenkleding verandert Diana in een mode-icoon, geliefd door de modewereld. Nog steeds betekent de soms gedurfde Diana-look geld in het laatje.

De roze tas van modehuis Gucci, die ze graag droeg, is weer in productie genomen. Ook onze prinses Amalia stond ervoor op de wachtlijst en heeft er onlangs eentje op de kop weten te tikken. Diana’s sexy revenge dress wordt door internetshop Asos verkocht en Ralph Lauren bracht Diana’s iconische casual sweater terug op de markt.

Hoevenaar: ‘Het leuke is, dat haar schoondochters soms een eerbetoon aan haar looks brengen. Meghan had tijdens de Invictus Games een witte top aan, bijna dezelfde als die Diana in de beroemde fotoshoot van topfotograaf Mario Testino droeg.

En ook Kate eert haar schoonmoeder: links een Bondpremiere in 2021, rechts in 1985.

Diana’s sieradencollectie is na haar dood naar de jongens gegaan. William wilde graag haar Cartier-horloge hebben, Harry koos de verlo­vingsring met saffieren. Maar toen William zijn Kate ten huwelijk wilde vragen, heeft Harry de schitterende ring aan William afgestaan en nu draagt Kate die bijna elke dag.’

De documentaire van Sam Hoevenaar wordt op 31 augustus uitgezonden op Net 5, om 21:30

Foto's (c) Getty Images

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in