Samen sterker: de Libelle-redactie deelt eigen ervaringen met seksuele intimidatie

We delen de schokkende ervaringen van onze collega's met je #SpreekJeUit 

Heel Nederland raakte de afgelopen dagen niet uitgepraat over de misstanden bij The Voice. De gebeurtenissen maken wederom duidelijk dat seksuele intimidatie en machtsmisbruik diep in onze samenleving geworteld zijn. Het maakt ook duidelijk dat we erover móeten blijven praten, dat we onze ervaringen moeten delen: door het doorbreken van de stilte durven steeds meer vrouwen zich uit te spreken en kunnen we zorgen voor een cultuuromslag. Daarom delen de redacteuren van Libelle hier hun verhalen, in de hoop andere vrouwen een hart onder de riem te steken.

DE RIJ-INSTRUCTEUR

“Ik weet niet meer de hoeveelste rijles het was toen hij tijdens het rijden mijn nek begon te strelen of zijn hand op mijn bovenbeen legde en hem daar rustig liet liggen. Maar vanaf die eerste keer bleef hij me aanraken. Ik was twintig. Wist ik veel. Ik had nooit geleerd om met zo’n situatie om te gaan. Ik vond het niet prettig, dat wist ik wel. Maar ik zei niets. Ik liet het gebeuren.

Eén keer vroeg hij me op bij het eerstvolgende benzinestation even te stoppen. Hij moest éven naar de wc. Ik parkeerde en keek naar hem, in zijn broek zat ter hoogte van zijn gulp een dikke bobbel. Toen hij terugkwam, was de bobbel weg. ‘Ik had me weer veel te druk gemaakt’, zei hij toen ik wegreed. Ik walgde van hem.

Als ik er nu aan terugdenk, begrijp ik niet dat ik het toeliet. Dat ik gewoon doorreed, met mijn handen op het stuur, keurig op tien voor twee. Ik voelde me vies. Ik wist dat hij fout zat en toch durfde ik niets te zeggen tegen mijn vriend. Waarom niet?, denk ik nu. Ik schaamde me kapot.”

DE BAAS

“Als zijn auto het pad opreed werd ik al nerveus. Ik was 18 jaar en werkte in de keuken van een horecazaak. Hij was mijn baas. We konden het goed vinden met elkaar, dat maakte het ook lastig om hem aan te spreken op zijn gedrag. We dolden graag met elkaar, maakten grappen en deelden een grof gevoel voor humor. Maar ik vond het altijd heel vervelend dat hij daar fysiek bij werd. Me kietelen, in mijn zij prikken, een theedoek oprollen om daarmee op mijn billen te slaan... Hij bedoelde het vast niet vervelend, toch?

Hem erop aanspreken vond ik moeilijk. Ik wilde hem niet zwart maken bij het hele team, waarvan ook zijn vrouw en zoon onderdeel waren. Hij was zich misschien van geen kwaad bewust. Maar als ik terugkijk, had ik best mijn mond open mogen trekken. Wat de intenties ook zijn, je hoort je handen gewoon thuis te houden.”

DE MACHTIGE MEDIAMAN

“Ik was een jaar of 28 en net begonnen aan een nieuwe baan. Eentje in een wereldje waarin ik mij nog helemaal niet thuis voelde: de entertainmentindustrie. Overal bekende mensen, belangrijke producenten, schrijvers, toneelspelers, scenarioschrijvers, casting directors en regisseurs. Mensen met macht, ook, die gewend zijn dat er naar hun pijpen wordt gedanst.

Op de eerste filmpremière waar ik was kende ik nauwelijks mensen, op die ene machtige meneer na. Hij stond te praten met een bekende acteur. De meneer groette me en ik sloot me een beetje verlegen aan bij het gesprek. Het eerste wat hij vervolgens zei, was verbluffend. Zelfs nu, twintig jaar later, kan ik me erover opwinden. “Waarom ga jij ons niet even pijpen, hier, onder tafel?” Het was zó absurd dat ik dichtklapte. Waar ik normaal écht niet terugdeins voor felle repliek, voelde ik dat ik vuurrood werd en bleef staan. Ik bleef stáán! Dat vind ik achteraf nog het raarste; dat ik niet alleen niks zei, maar dat ik ook niet wegging.”

DE LERAAR GRIEKS

“Ik zat graag voorin de klas, vooral bij Grieks. Daar kon ik beter opletten. Ook zat ik aan het voorste tafeltje op die ene dag. Ik was 14 jaar en een klasgenootje deelde lolly’s uit voor haar verjaardag. ‘Wat zit jij sensueel aan je lolly te likken’, merkte mijn 60-jarige Grieks-docent op. Mijn tafeltje stond pal voor zijn bureau en ik voelde me enorm bekeken. Ik maakte een brutale opmerking, zoals ik dat wel vaker deed als er zoiets gebeurde: van me afbijten met een grapje. Mijn lolly gooide ik weg.

De klas moest lachen en ikzelf misschien ook wel. Dat deden we wel vaker bij deze docent, die zo nu en dan seksuele opmerkingen maakte. Zoals die keer dat hij tegen me ‘grapte’ dat hij een foto van mij in zijn SM-kelder had hangen. Dat zei hij ook weleens tegen andere meiden in de klas. Hoe verder ik in het schooljaar kwam, hoe verder achterin de klas ik ging zitten. Het vak heb ik kort daarna laten vallen.”

DE NETTE MAN IN DE TREIN

“Ik studeerde in Utrecht, ik zal begin 20 zijn geweest. Het was koud, echt dikkejassenweer. Hoewel de avondspits al voorbij was, was het druk in de trein. Ik zat bij het raam, we waren vertrokken toen er een grote, verzorgd uitziende man naast me ging zitten. Echt een heer om te zien, jaartje of 40, schat ik. Hij ging nogal breed zitten. Benen wijd, aktetas op schoot, zijn leren jas eroverheen gedrapeerd. Ik ging automatisch met mijn benen over elkaar wat meer richting raam zitten.

De jas van de man lag een beetje tegen mijn been aan en schuurde irritant ter hoogte van mijn rechterbroekzak tegen mijn lies. Dacht ik... Tot ik me realiseerde dat de man zijn handen onder de jas had. Het was niet stugge leer van de jas, maar de vingers van de man die ik voelde. Ik blokkeerde volledig, terwijl ik echt niet op mijn mondje gevallen ben. Ging ik iets zeggen? Wat dan? Zou ik weglopen? Hoe dan? Het leek een eeuwigheid, maar heeft hooguit een paar seconden geduurd voordat ik heel luid zei: ‘Hallo? Ik weet niet of u het in de gaten heeft, maar u zit aan me!’ Doodse stilte. Alle blikken naar mij. De man mompelde ‘sorry’, stond op en liep de coupé uit.

Iedereen keek, maar niemand zei iets, ook niet toen hij weg was. En juist omdat niemand iets zei, geneerde ik me kapot, vanwege alle aandacht die ineens op mij was gevestigd. Sindsdien ga ik nooit meer bij het raam zitten als ik alleen reis, maar altijd aan het gangpad.”

DE LEUKE COLLEGA

“Op oudejaarsavond moest ik werken in de populaire discotheek in onze stad waar ik een bijbaantje had. Speciaal voor de gelegenheid had ik een nieuwe outfit aan: een lange fluwelen stretch kokerrok en een topje dat mijn taille net vrij liet. Aan de achterkant had het topje een bijna geheel blote rug, in de hals werd de boel bij elkaar gehouden door een strikje. Daardoor was het dragen van een bh niet zo mooi.

Het was een superdrukke avond, luid en feestelijk, en ondanks de drukte had ik veel lol met mijn collega’s - twee mannen - achter de bar. We werkten al dik een jaar samen en waren bijzonder goed op elkaar ingespeeld. Toen de lichten aangingen, bleven een aantal vaste gasten aan de bar plakken, hoewel wij al aan het schoonmaken waren. Opeens tilde een van de collega’s met een grijns mijn topje omhoog, ten overstaande van iedereen die er nog was. ‘Wat doe je nou?’, riep ik terwijl ik hem wegduwde. ‘Ik was nieuwsgierig naar je borsten’, zei hij, ‘die wilde ik wel eens zien. Ze zien er trouwens lekker uit.’ De vaste gasten grinnikten met hem mee. Ik was pisnijdig. Voelde mij totaal vernederd.

Ik heb die nacht geen woord meer met hem gewisseld. Iemand die ik vertrouwde, waar ik al zolang prettig mee samenwerkte, die mij regelmatig na een lange nacht werken thuisbracht omdat hij bij mij in de buurt woonde, toonde een kant die ik nooit had verwacht. Hij heeft zijn excuses later aangeboden omdat hij mijn stilzwijgen niet trok. Nooit heb ik het voorval verteld aan de andere barman of de bedrijfsleider, omdat ik geen matennaaier wilde zijn. Jaren later had ik een leidinggevende functie in de media en ontving ik een slijmerige sollicitatiebrief van hem. Dat hij aan het schrijven was geslagen en of ik er eens naar wilde kijken. Wat denk je zelf?”

DE DOCENT

“We waren op studiereis in China. En dus waren studenten wat joliger en docenten informeler. Prima. Maar er zijn grenzen. Op een goede – of slechte – avond zaten we op een terras met een handjevol studenten aan een biertje. We speelden doen, durven, of de waarheid. De sfeer was uitgelaten en iedereen had een stoere bui, één voor één riepen we: ‘Doen!’

Toen was ik aan de beurt. Mijn docent verzon de opdracht. Of ik met mijn vrouwelijke klasgenoot wilde zoenen. De opdracht werd voorts nog wat gespecificeerd, het moest namelijk wel een tongzoen zijn, anders telde het niet. Je denkt: wat een debiele opdracht, en: je bent er zelf bij, dus natúúrlijk sla je zulks af. Maar op zo’n moment werkt het hoofd anders – goed, mijn hoofd. Dus hopla, daar gaven mijn vrouwelijke klasgenoot en ik elkaar ten overstaan van de klas een tongzoen. Totaal ongemakkelijk.

Zij voelde zich nog schuldig herinner ik me, want ze had een vriend. Of ik boos op deze docent ben geweest? Nee. Ik reken het vooral mezelf aan dat ik indertijd niet assertief genoeg was om gewoon nee te zeggen. Of ik me schaamde? Ja, maar het was vooral een raar en verwarrend tafereel, dus wat ik precies voelde – en nu nog voel als ik eraan terugdenk – weet ik niet zo goed. Ik weet wel: hij had nooít zo’n opdracht mogen verzinnen.”

DE MAN BIJ HET STOPLICHT

“Ik weet nog dat het een heel mooie zomerdag was. Met mijn ouders en broertje ging ik een dag naar Antwerpen toe. Ik had mijn nieuwe zomerjurkje aangetrokken waar ik onwijs blij mee was. Ik stond met mijn ouders bij een stoplicht om over te steken. Toen het groen werd, sloeg een onbekende op mijn bil.

Ik weet nog dat ik stilviel en dacht: wat is er nu net gebeurd? Alsof het groene licht die man had getriggerd dat het oké was om mij aan te raken. Mijn ouders stonden iets voor me en zagen het niet gebeuren. Toen ik het even later vertelde wat er voor iets bizars was gebeurd en de man zich uit de voeten had gemaakt, zei mijn moeder direct: ‘Als zo iets nog een keer gebeurt, ga je direct gillen. Héél hard. Dit is niet oké, dit mag niet.’”

DE VOORZITTER VAN DE ONDERNEMINGSRAAD

“Ik heb in mijn hele leven en carrière zoveel gekke dingen meegemaakt... Het voorval dat me het meest heeft verbaasd, gebeurde toen ik begin twintig was. Ik werd door het grote mediabedrijf waar ik werkte, gepolst om zitting te nemen in de ondernemingsraad (OR). Om mij daar te introduceren en op een prettige manier kennis te maken met de zittende OR-leden (allemaal 50+-mannen), werd ik uitgenodigd voor een etentje.

De voorzitter van de OR legde tijdens het eten steeds zijn hand op mijn bovenbeen en fluisterde uiteindelijk in mijn oor dat hij me ‘heel graag beter wilde leren kennen’. Ik was met stomheid geslagen. Terwijl we allemaal nog aan het eten waren, ben ik opgestaan, heb mijn vriend gebeld bij de receptie van het restaurant (pre-mobieltjes-tijdperk) en ben opgehaald. Niemand heeft me ooit gevraagd waarom ik was vertrokken, ik heb nooit meer iets van de OR gehoord... Niemand vroeg zich blijkbaar af wat er was gebeurd. Of wist juist iedereen precies wat er was gebeurd?”

DE GROEP VRIENDEN IN DE AUTO

“Toen ik een keer ’s avonds in het donker naar huis liep, stopte er een auto naast me met vijf jongens erin. Drie van hen stapten uit en gingen voor me staan zodat ik niet door kon lopen. Ze vroegen me waar ik heen ging en of ik niet met hen mee wilde. Ze probeerden me over te halen om in hun auto te stappen en dat minutenlang.

Zo vriendelijk mogelijk - uit angst om ze boos te maken - herhaalde ik steeds dat ik dat niet wilde. Ik was doodsbang, want ik realiseerde me: als zij me die auto in willen krijgen, zou ze dat natuurlijk gewoon lukken.

Het stomme is dat ik mezelf ook meteen de schuld gaf. Ik had me aangeleerd om áltijd mijn capuchon op te doen als ik in mijn eentje in het donker over straat ging. Ik heb lang blond haar en heb het idee dat ik met een capuchon op minder makkelijk te identificeren ben. Nu had ik dat precies niet gedaan en kon mezelf wel voor m’n kop slaan. Uiteindelijk kwamen er andere mensen aangelopen, waarna ze me erlangs lieten en ik weg kon komen. Toen ik dit verhaal later aan mijn vriend vertelde, zei hij dat ik ze gewoon had moeten negeren...”

DE VRIEND

Als vijftienjarige puber kreeg ik te maken met stealthing, een bedpartner die tijdens de seks stiekem het condoom afdoet. Op verschillende plekken is stealthing strafbaar, maar in Nederland nog niet. Ik schreef erover voor Brandpunt+ en vertelde over dit bizarre fenomeen op de radio.

Naast steunbetuigingen kreeg ik ook een hoop shit over me heen. Er waren mannen die het een hilarische truc vonden, maar er waren ook mensen die mij een slet noemden. ‘Wie opent nou haar benen op haar vijftiende? Dan heb je écht geen opvoeding gehad.’ En waarom dook ik in godsnaam het bed in met iemand die niet te vertrouwen is? Was het niet een beetje mijn eigen schuld? ‘Ik had mezelf niet zo gewillig moeten opstellen.’ ‘Eigenlijk moet ik sowieso niet piepen.’ ‘Boeiend als iemand stiekem zijn condoom afdoet.’ ‘Hij was mijn vriendje. Ik hoef toch niet te bepalen wat hij met zijn lul doet?’ ‘Stiekem vond ik het wel lekker dat hij er rauw inging.’ ‘Een aap eet een banaan ook niet met schil’.

Niet gek dat mensen niet met hun verhaal naar buiten durven komen. Wanneer stoppen we eens met victim blaming en gaan we slachtoffers serieus nemen?

DE JONGEN OP DE FIETS

“Als 25-jarige werkte ik bij een modeblad waarvoor ik in mijn pauze vaak fotoafdrukken moest ophalen in het centrum. Vanaf het kantoor pakte ik dan de fiets naar de fotowinkel. Eens kwam een jongeman me in tegengestelde richting tegemoet fietsen met een donkere blik in zijn ogen waarvan ik direct voelde: dit is niet goed. Voor ik het wist had de jongen zich omgedraaid en kwam hij naast me fietsen.

Het begon met koetjes en kalfjes: ‘Hoi, hoe gaat het?’ Vervolgens vroeg hij me uit, waarop ik nog verlegen ‘nee’ zei. Dat antwoord beviel hem niet, waarop hij mijn stuur vastpakte, me tot stoppen dwong en seksuele toespelingen maakte.

Gelukkig kwam er een soort leeuwin in mij naar boven ben ik gaan schreeuwen en schelden. Hij schrok zo dat ik hard weg kon fietsen. Diezelfde middag maakte ik een telefonische melding bij de politie. Ik bleek niet de enige vrouw te zijn. De jongen is uiteindelijk aangehouden nadat ik en andere slachtoffers hem konden aanwijzen in een fotoline-up. Vanuit zijn advocaat heb ik destijds nog een heel vreemde spijtbetuigingsbrief mogen ontvangen. Toen ik van mijn appartement verhuisde naar een nieuwe woning heb ik deze ritueel verbrand. Nooit meer ben ik op de fiets gestapt om de foto’s op te halen.”

DE KENNIS

“Ik ken veel momenten van seksuele intimidatie, maar de eerste keer is me altijd erg bijgebleven. Ik was nog een kind, ik denk een jaar of 8 of 9. De kennissen van mijn ouders kwamen bij ons op visite, zoals wel vaker. Zij hadden onder andere een zoon, hij was één of twee jaar ouder dan ik. Met alle kinderen waren we aan het donderjagen. Ik pakte iets af van mijn broer, een afstandsbediening van een radio geloof ik. Ik stopte hem in mijn zak en rende ermee weg. De zoon kwam achter mij aan. Hij was lang en snel en haalde me al snel in.

Hij was al een kop groter dan ik, maar hij maakte zich extra groot toen hij tegenover me kwam staan. Dreigend zei hij: ‘Geef die afstandsbediening terug!’ Toen ik daarop stuurs mijn hoofd schudde, zette hij nog een stap dichterbij en zei: ‘Anders ga ik je strippen.’ Ik was nog klein en het is lang geleden, maar ik weet nog goed hoe ik schrok en snel de afstandsbediening teruggaf.



Het was waarschijnlijk een loos dreigement van hem. Hij was pas een kind, net als ik, en wist waarschijnlijk niet eens echt wat ‘strippen’ in zou houden. Maar dat maakt het eigenlijk des te erger: hij vertoonde zonder weet te hebben van de impact ervan gedrag dat nooit geaccepteerd zou moeten worden, hoe jong je ook bent. Het had in de kiem gesmoord moeten worden, maar ik liet het gaan. Ik hoop dat hij zijn woorden toen in een opwelling zei en dat het niet doorzet in acties nu we beide jongvolwassen zijn.”

DE WILDVREEMDE

“Ik was een dagje op stap om Rotterdam te ontdekken. Heel leuk, maar het werd al snel overschaduwd toen een man besloot vragen te stellen die niet door de beugel konden. Hij kwam naast me zitten toen ik een koffie dronk aan de Maas. Wist ik veel dat ik in één van de ‘onveiligere buurten’ van Rotterdam was. Ik voelde me gestoord en gekleineerd. Herhaaldelijk vroeg ik of hij wilde ophouden en zei ik dat hij me stoorde, maar de man bleef zitten en praatte door: of ik een keer naar zijn huis wilde komen. ‘Niet voor een relatie, maar je weet wel waarvoor, toch?’ Natuurlijk wist ik waar hij het over had. Dit was de druppel. Ik stond op en liep weg, terwijl hij me nariep: ‘Volgens mij kun je wel een pleziertje gebruiken, laat dat maar aan je vriend weten.’

Ik voelde me heel vervelend over het voorval, maar had het gevoel dat ik niet het recht had om het naar te vinden. Ik was toch zelf in die onveilige omgeving gaan zitten en reageerde in eerste instantie toen hij een gesprek aanknoopte? Maar even later, toen ik weer veilig thuis was en goede gesprekken voerde met vrienden, begreep ik het. Iemand intimideren of niet naar grenzen luisteren is nooit en nergens oké.”

DE DRONKENLAP IN DE KROEG

“Ik woonde nog bij mijn ouders, zeventien lentes jong. Elk weekend eerst naar de kroeg in het dorp en daarna dansen in een discotheek in de buurt. Ik was op weg naar de wc. Het was stampvol binnen, dus het was dringen om de damestoiletten te bereiken.

Ongeveer halverwege voelde ik een hand tussen mijn benen en werd ik echt hardhandig vol in mijn kruis gegrepen. Ik reageerde volkomen primair en haalde hard uit: met mijn vlakke hand gaf ik de dronken knul in kwestie een ferme klets op zijn wang. Zijn respons: ‘Ach, rot toch op, preutse hoer.’

Ik lachte hem uit en liep door. Ik heb er geen trauma aan overgehouden, vermoedelijk omdat ik zo primair van me af mepte. Maar wat een sukkel.”

DE MAN OP STRAAT, IN DE AUTO OF IN DE KROEG

“Écht seksuele intimidatie heb ik gelukkig nooit meegemaakt. Maar wanneer kun je dit eigenlijk ‘echt’ noemen? Elke zomer is het eigenlijk weer ‘feest’: zodra ik in jurkjes, rokjes of korte broeken over straat loop, krijg ik opmerkingen. ‘Wat een mooie benen’, hoor ik terwijl ik met mijn hond aan het wandelen ben. Maar ook twee kerels die nog net niet hun nek breken wanneer ze langsrijden in de auto, om vervolgens beledigd te zijn als ik hier niet op reageer.

En kun je die tijd nog herinneren dat we met z’n allen in een club of kroeg konden dansen? Ook dan was het vaak raak: een hand op m’n bil of een plotselinge arm om mijn middel was immers niets meer om van op te kijken.”

Helaas gaat seksuele intimidatie nog altijd gepaard met veel stigma en schaamte. Daarom is ervoor gekozen om deze verhalen anoniem te publiceren.

Beeld (c) Getty Images

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in