Anja Meulenbelt: 'Waarom zou een parttime werkende vrouw niet geëmancipeerd zijn?

'Aan het feminisme hadden moeders óók niets.'

Het is haar 51ste boek: 'Alle moeders werken al. Pleidooi voor een zorgzame samenleving'. En feminist van het eerste uur Anja Meulenbelt kan er met haar hoofd niet bij dat ze het nog altijd over emancipatie moet hebben.

Vrouwen moeten werken alsof ze geen kinderen hebben en hun kinderen verzorgen alsof ze geen werk hebben. Terwijl we er in Nederland zo trots op zijn dat vrouwen gelijke rechten hebben, valt dat in de praktijk nog vies tegen. Fulltime werkende vrouwen zouden geen geschikte moeders zijn, maar parttime werkende moeders krijgen al snel woorden als lui en verwend naar hun hoofd.

Alleenstaande moeders trekken ondertussen aan het kortste eind: zij leven dikwijls in armoede en hebben niet de ‘keuzes’ waar het feminisme zo vaak de mond van vol heeft. Want ja, niet alleen mannen en neoliberale politici hebben bijgedragen aan de onderwaardering van zorgtaken, maar ook feministen.

Anja in 1989

Anja Meulenbelt pleit voor een hernieuwde waardering voor moederschap en een maatschappij waarin zorg de ruimte krijgt die ze verdient. 'Dit boek gaat over moederschap,' zegt Meulenbelt. 'Is dat nodig? Er zijn stapels boeken over hoe je dat doet, je kinderen opvoeden, met titels als Perfecte moeders bestaan niet of Relax Mama! Die andere vrouwen doen ook maar wat. Handboeken, zelfhulpboeken en boeken die troost moeten bieden bij een stevige klus. Zo’n boek is dit niet. Het gaat niet over hoe we onze kinderen een beetje netjes grootkrijgen, maar over hoe er met moederschap wordt omgegaan in onze huidige samenleving.

'Verzorgen en verzorgd worden, dat is de basis waarop de economie kan draaien'

Daar hangen andere vraagstukken mee samen, die niet alleen belangrijk zijn voor mensen die kinderen hebben of willen krijgen. Het gaat over ‘zorgen voor’ in het algemeen: al die activiteiten die noodzakelijk zijn om het leven zelf in stand te houden, en de onderwaardering en onderbetaling van de mensen die dat uitvoeren. Dus gaat het ook over de crisis in de zorg. We lijken te denken dat alle activiteiten die de economie doen groeien noodzakelijk zijn om het leven in stand te houden, maar dat is niet waar. Verzorgen en verzorgd worden, dat is de basis waarop de economie kan draaien.

'Waarom zouden parttime werkende vrouwen luie prinsesjes zijn'

Vragen die aan de orde komen zijn: hoe komt het dat winst maken belangrijker is geworden dan het welzijn van de mensen die hier leven? Hoe komt het dat vrouwen die parttime werken er op aangekeken worden alsof ze niet geëmancipeerd zouden zijn, maar luie prinsesjes die het verdommen om net zo hard te werken als mannen? Hoe komt het dat een groot deel van de moeders niet bedankt worden voor het feit dat ze nog steeds bereid zijn om een stel kinderen op de wereld te zetten, maar daar eerder voor bestraft worden? Hoe bestaat het dat we dat gewoon zijn gaan vinden?

Meulenbelt steekt de hand in eigen boezem: 'Ik begreep dat ondanks een halve eeuw vrouwenbeweging – die sommige mensen ertoe bracht om te zeggen dat de emancipatie nu wel was geslaagd omdat wij vrouwen nu tenslotte gelijke rechten voor de wet hadden – er nog steeds sprake was van levensgrote problemen voor vrouwen met kinderen.

'Als oude feministe had ik geen idee hoe slecht deze samenleving voor moeders zorgt'

Niet voor alle vrouwen, maar wel voor heel veel. En ik besefte dat ik – als oude feministe die ooit alleenstaande moeder was en nu moeder is van een kind van bijna zestig jaar – geen idee had hoe slecht deze samenleving feitelijk voor moeders zorgt. Zeker voor alleenstaande moeders, een van de groepen in deze welvarende maatschappij met de grootste kans op langdurige armoede.

Ik vroeg me af hoe het kon gebeuren dat deze vrouwen het gevoel krijgen dat er op ze wordt neergekeken, en dat het niemand wat kan schelen hoe het met ze gaat. De overheid niet, de (linkse) politiek niet. En, moet ik tot mijn schande bekennen, aan het feminisme hadden ze ook niets. En dat terwijl ik zelf, meer dan een halve eeuw geleden, ook tot die groep behoorde. Ik heb dus nog wat goed te maken.'

Alle moeders werken al. Pleidooi voor een zorgzame samenleving kost € 18 in print en € 9 als ebook.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in