Tosca (54) 'Ik vind mijn schoondochter ordinair'

Tosca (54) wilde niet zo worden als haar moeder, die altijd pijnlijk kritisch was op de keuzes van haar dochters. Maar de nieuwe vriendin van haar zoon haalt het slechtste in haar naar boven.

'Ik had me heilig voorgenomen nooit zo te worden als mijn moeder, die zich altijd uiterst kritisch opstelde ten opzichte van de vriendjes van mij en mijn zus. Ze had steevast iets op hen aan te merken en als dat bij hoge uit­zondering eens niet het geval was, zei ze er meteen bij: 'dus deze relatie zal wel geen lang leven beschoren zijn.'

Het misprijzen voor ons, haar eigen dochters, droop er vanaf en inmiddels begrijp ik dat dit diepe sporen in mij heeft nagelaten. Dat wilde ik mijn kinderen niet aandoen. Ik wilde me verdiepen in hun belevingswereld. Ik wilde me open­stellen voor wie of wat dan ook, elke keuze van mijn kinderen omarmen.

Nog steeds wil ik dat, want voor mij is dat de vorm liefde die je als ouder aan je kinderen verschuldigd bent. Zij hebben er niet om gevraagd om geboren te worden, om jouw kinderen te zijn, dus het minste wat je voor ze kunt doen, is ze in alle vrijheid te laten worden wie ze verkiezen te zijn. Tot zover de theorie en tot zover de goede bedoelingen.

Ter verdediging van mezelf moet ik overigens wel aan­dragen dat ik die vele jaren probleemloos in de praktijk heb gebracht. Maar goed, ik was dan ook nog nooit op de proef gesteld, want ik kon me meestal prima vinden in de keuzes van zowel onze zoon Koen als onze dochter Cécile.

Dat veranderde rond de vorige jaarwisseling, toen Angela haar intrede deed. Ik zag meteen dat ze anders was. Anders dan Koens vorige vriendinnen bedoel ik. Dat zat 'm in haar uiterlijk – alles was net iets té –, maar meer nog in haar presentatie. Ze had iets brutaals, en ze praatte hard, vond ik.

Ik moest echt even slikken toen Koen me aan haar voorstelde. Natuurlijk deed ik allerliefst, zoals altijd, maar intussen hoorde ik mezelf gewoon denken: waar had hij deze vrouw gevonden? Vast niet op de universiteit of bij de vereniging.

Ik schaamde me meteen rot; wat een vooroordelen opeens. Ik probeerde mezelf tot de orde te roepen, maar ik kon het niet helpen, het was sterker dan ik. 'Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?' vroeg ik zo luchtig mogelijk.

Angela had me volgens mij meteen door, want haar antwoord – 'Op de sportschool' – klonk haast als een provocatie. 'O?' zei ik, 'ben jij ook zo'n fanatieke sporter als Koen?' Ze lachte schril en zei: 'Nee, ik werk er.'

Ze deed het erom, daarvan ben ik inmiddels overtuigd. De vork zat namelijk heel anders in de steel dan ze op dat moment deed voorkomen. Ze studeert wel degelijk, ze is zelfs al met haar master bezig. In de weekends springt ze af en toe bij in de sport­school van haar oom.

Nog steeds voel ik wrevel bij de herin­nering aan die eerste kennismaking. Waarom vond ze het nodig mij op de kast te jagen? Zo doe je toch niet tegen de moeder van vriendje? Maar Angela dus wel. Zonder blikken of blozen.

Het is niet kwaad bedoeld, dat zie ik wel. Ze doet precies hetzelfde tegen Koen, op wie ze overduidelijk dol is. Ze vindt het gewoon leuk om mensen een beetje te stangen en heeft niet door dat dat niet in iedere situatie gepast is.

En dat kan ik haar, gezien haar achtergrond, eigenlijk niet eens kwalijk nemen. Sinds ik haar vader en oom heb ontmoet, ben ik zelfs geneigd het een wonder te noemen dat ze is zoals ze is en doet wat ze doet. Want, laat ik het zo zeggen: stijl en goede manieren heeft ze niet van die twee geleerd – terwijl dat nu juist wel de mensen zijn door wie ze is grootgebracht en gevormd.

Angela's moeder is jong overleden. Haar vader liet de zorg voor Angela daarna grotendeels over aan zijn moeder en zijn jongere broer, die toen nog thuis woonde. Angela heeft al ik weet niet hoe vaak verteld hoezeer ze als kind is verwend.

Maar als ik de verhalen zo hoor, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat die verwennerij vooral materieel was en dat ze in veel opzichten tekort is gekomen, waardoor ze – volgens mijn psychologie van de koude grond – bepaalde vaardigheden mist die voor anderen vanzelfsprekend zijn.

Koen lijkt dat niet te zien. Die vindt haar alleen maar geweldig en stoer. 'Tenminste niet zo'n Marie-Claire,' zegt ie dan. Het heeft even geduurd voordat ik begreep wat hij daarmee bedoelde, maar ik geloof dat dat precies het type meisje is waarmee hij voorheen altijd thuiskwam, dat hij vele jaren zo aan­lokkelijk voor mijn neus heeft laten bungelen.

Ik begrijp overigens wel wat hij bedoelt. Angela doet niet moeilijk, werkt hard, is energiek, heeft een duidelijk doel voor ogen en is in voor alles. Ik zie dat ze lol hebben samen en ik zie dat ze hem inspireert.

Maar toch, als ik het voor het zeggen had, gaf ik de voorkeur aan een Marie-Claire. Onuitstaanbaar vind ik mezelf. Zozeer dat ik me zelfs tegenover mijn eigen man inhoud. Die vindt Angela trouwens wel amusant.

'Heel ander meisje dan Rosa of Sophie hè,' grin-nikte hij toen we haar vanuit onze slaapkamer tekeer hoorden gaan over een scheur in haar nieuwe blouse. Dat stemgeluid, en de woorden die ze gebruikte! Ik kon er écht niet om lachen. En daar moest mijn man dan weer om lachen.

'Ach,' zei hij, 'verder is het toch een prima meid? Er zit niks kwaads bij. En het belangrijkste is dat Koen blij met haar is.'

Zo zou ik er ook dolgraag in willen staan. Maar ik vrees dat er meer van mijn moeder in mij zit dan mij lief is. Ik dacht dat het voornemen om niet te worden zoals zij voldoende was om dat daadwerkelijk te voorkomen.

Maar die eerdergenoemde sporen, die haar eeuwige kritiek in mij hebben nagelaten, omvatten blijkbaar meer dan de zelfhaat en het gebrek aan zelf­vertrouwen waar ik al mijn hele leven mee kamp. Ik vrees dat die sporen ook de codes van mijn moeders karakter bevatten. Ik ben geprogrammeerd om net zo te worden als zij.

En blijk­baar heb ik daar bar weinig tegenin te brengen. Heel verontrustend. Er is gelukkig wel één verschil tussen mij en mijn moeder en dat is dat ik me schaam. Mijn moeder heeft zich nooit geschaamd voor het feit dat ze ongevraagd haar ongezouten mening verkondigde en ons daarmee diep de grond in boorde. Ze vond dat ze daar als moeder het volste recht toe had, dat het nu eenmaal bij opvoeden hoorde.

Zoals ik al aangaf, hou ik er wezenlijk andere opvoedingsideeën op na. Ik wil mijn kinderen niet lastigvallen met mijn meningen, eigenlijk wil ik niet eens een mening hebben over wat zij doen.

Ik schaam me er dus diep voor dat ik mijn schoondochter zo ordinair vind. Maar dat lost de kwestie natuurlijk niet op. Want hoezeer ik het ook probeer te verhullen, diep in mijn hart blijf ik me wezenloos ergeren aan Angela's taalgebruik, make-up, harde stem en uitdagende gedrag.

Toch hoop ik dat het uitmaakt dat ik me niet uitspreek, dat ik mijn ergernissen op geen enkele manier toon. Want ik wil echt niet dat Koen, zoals ik, zijn leven lang het dodelijke commentaar van zijn moeder in zijn hoofd hoort weerklinken.

Maar ondertussen hoop ik natuurlijk wel dat zijn relatie met Angela geen lang leven beschoren is. Eerlijk is eerlijk.'

De naam in dit artikel is gefingeerd.

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in