Cathelijne (54): ‘Ik wil niet meer met mijn man naar feestjes’

Sinds Cathelijne doorheeft dat haar man niet overal een graag geziene gast is, is haar bewondering voor hem omgeslagen in gêne.

‘Als je eenmaal iets ziet, kun je het niet meer niet zien – en ook nauwelijks geloven dat je het niet eerder zag. Mijn man is niet veranderd, ík ben het die veranderd is. De aanzet daartoe kwam van een vriendin, die me op een dag belde met de vraag of ik al wist of Derk mee zou komen naar een diner dat zij en haar man voor hun twintigjarig huwelijk zouden geven. Dit in verband met de tafelschikking. Ik moest er een beetje om lachen. ‘Hoezo? Maakt dat iets uit dan?’ vroeg ik. Er volgde een korte ongemakkelijke stilte. ‘Ja dus,’ zei ik. ‘Maar waarom?’ Met een zucht en duizend keer sorry, vertelde mijn vriendin toen dat een andere vriendin had aangegeven heel graag naast mij te willen zitten, om bij te praten, maar liever niet als Derk er ook was, want dan zouden we niet aan een normaal gesprek toekomen. ‘En eerlijk gezegd Cathelijne,’ zei mijn vriendin erachteraan, ‘begrijp ik het wel. Derk is altijd zo aanwezig. Niet iedereen heeft behoefte aan zijn praatjes.’

Stand by your man

Poeh... Dat was heftig om te horen. Ineens werd er iets uitgesproken wat ik al jaren met alle macht aan het negeren was. Ik ben van het type ‘stand by your man’. Daar kan ik niets aan doen, dat is me met de paplepel ingegoten. Mijn vader en moeder waren het vrijwel altijd met elkaar eens en als dat niet het geval was, dan lieten ze dat nooit in het openbaar merken. Ik zie ze nog zitten samen: als hij aan het woord was, knikte zij instemmend – op het eerbiedige af. En als zij sprak, glimlachte hij trots.

Als stel hoor je een eenheid te vormen. Het zit er bij mij zo ingebakken dat ik elke neiging om me van Derks woorden en gedrag te distantiëren altijd meteen de kop indrukte. Want natuurlijk voelde ik weleens gêne als ik Derk op feestjes overal bovenuit hoorde. Maar eerlijk gezegd voelde ik vooral bewondering. Derk gaat nooit over één nacht ijs. Als hij eenmaal interesse heeft opgevat voor een onderwerp, leest hij er werkelijk alles over. Zijn meningen, die zonder uitzondering pittig en tegendraads zijn, zijn dus altijd grondig onderbouwd. En hij is een woordkunstenaar. Hij weet de dingen zo ontzettend overtuigend te formuleren dat je van heel goede huize moet komen om daar iets zinnigs tegenin te brengen.

Welbespraakt

Nu klinkt het me raar in de oren, maar ik vond het van een enorme sociale intelligentie getuigen dat hij zelfs op gelegenheden waar hij niemand kent direct een ‘geanimeerd’ gesprek weet aan te knopen. Ik was trots als ik zag dat een totale onbekende aan zijn lippen gekluisterd zat. Of als hij het middelpunt was van een verhitte groepsdiscussie. Ik dacht echt dat al die mensen onder de indruk waren van zijn eruditie en welbespraaktheid. En dat ze uiteindelijk allemaal moesten toegeven dat hij toch echt wel gelijk had.

Supernaïef natuurlijk. Eerlijk gezegd wist ik niet eens wat zijn standpunten precies inhielden. Ik was zo gewend aan zijn manier van denken en praten dat ik zijn ideeën voor zoete koek slikte, zonder in de gaten te hebben dat hij hier en daar toch wel wat extreme trekjes begon te vertonen. Af en toe werd ik wel geraakt hoor, door een onprettige opmerking. Maar dan stelde hij me altijd direct gerust. Ik moest toch vooral niet denken dat hij het zo heftig bedoelde als het klonk. Nee, natuurlijk dacht ik dat niet. Mijn toegewijde echtgenoot, de liefhebbende vader van onze kinderen, kon dat inderdaad nooit zo bedoelen. Maar sinds dat telefoongesprek met mijn vriendin klinkt die sussende toon van hem niet meer zo geruststellend.

Die roept nu zelfs argwaan bij me op. Want, denk ik nu, iemand die zo goed is met woorden als hij maakt toch geen fouten? Hij weet exact wat zijn woorden betekenen en wat ze teweeg kunnen brengen. Hij zegt precies wat hij bedoelt.

Fantastische avond

Ik ben uiteindelijk in mijn eentje naar dat diner van mijn vriendin en haar man gegaan. Derk had al laten weten dat hij dan weekenddienst had, dus het kwam hem alleen maar goed uit toen ik zei dat ik het niet nodig vond dat hij mij zou vergezellen. Ik heb een fantastische avond gehad en toen ik thuiskwam, realiseerde ik me hoe fijn ik het gevonden dat ik Derks harde stem en schampere lach niet steeds door de ruimte hoorde schallen.

Dat ene telefoontje heeft dus iets in mij in beweging gezet. Waar ik voorheen uitkeek naar een social event waar ik samen met Derk naartoe zou gaan, zie ik er tegenwoordig tegenop. En eenmaal plekke kan ik me geen moment ontspannen. Angstvallig hou ik in de gaten met wie Derk praat en wat hij uitkraamt. En nu ik er zo op aan het letten ben, registreer ik alle signalen die kunnen duiden op irritatie, ongeduld, weerzin of verbijstering bij zijn gesprekspartners. Een diepe zucht, een verholen blik op de klok, een moedige poging om iets weg te lachen, een plotseling bezoek aan het toilet, glazige ogen, een bevroren glimlach, gewiebel met de benen... Ik zie het allemaal. Read the room, zou ik soms willen uitschreeuwen. ‘Deze mensen hebben helemaal geen zin in jouw geklets. Laat ze met rust!’ Intussen ben ik ook kritischer gaan luisteren naar wat hij zoal vindt en beweert. En aan het onderzoeken of ik het daar mee eens ben of juist helemaal niet.

Een eenheid

Zoals ik al zei, beschouwde ik Derk en mij als een eenheid. Ik vond dat we elkaar perfect aanvulden, als twee hersenhelften. Ik ben werkzaam in de creatieve sector en streef naar schoonheid door middel van beelden. Hij is wetenschapper en probeert de waarheid te vatten in woorden. Hij verstandelijk, ik een gevoelsmens.

Ik schaam me ervoor hoe gemakzuchtig dit klinkt. Ik heb gewoon niet over dingen willen nadenken. Ik vond het wel best dat Derk dat voor ons samen deed. Ik had zoveel vertrouwen in hem dat ik me niet kon voorstellen dat zijn ideeën niet van redelijkheid aan elkaar hangen.

Ik ben nog niet heel ver in mijn proces hoor. Maar wat ik inmiddels wel heb geconcludeerd, is dat zelfs als je alle feiten bij elkaar optelt je niet tot een ‘redelijke’ uitkomst hoeft te komen, al was het maar omdat je niet alle feiten kunt kennen.

En nu al merk ik dat zich een kloof begint af te tekenen tussen zijn stellige opvattingen en mijn voorzichtige, nog lang niet voldoende uitgewerkte ideeën. Waar dit toe zal leiden weet ik niet, daar denk ik nog maar niet te veel over na.

Maar dat ik nu veel liever in mijn eentje naar feestjes zou gaan, weet ik wel. Of ik dat ooit tegen Derk zal durven uit- spreken? Ik denk het niet. Het zou hem zo vreselijk kwetsen, dat wil ik hem niet aandoen. Het ziet er dus naar uit dat ik het voorlopig met smoesjes zal moeten zien te redden.’

* De namen in dit artikel zijn gefingeerd.