De juwelen van een spannende Russische prinses worden geveild

Het is wonderbaarlijk dat er nooit een film is gemaakt over het leven van actrice, model en socialite prinses Natalie Paley (1905-1981), want het zou een smeuïg verhaal zijn geworden over een zelfstandige dame die zorgde dat ze het leuk had.  

Natalie werd geboren als Gravin Natalia Pavlovna von Hohenfelsen. Ze was de dochter van groothertog Paul Romanov (zoon van tsaar Alexander II) en een nicht van de laatste tsaar. Ze groeide met oudere broer Vladimir en oudere zus Irina op in Parijs. En ze leefde in weelde: de staf van het huishouden telde zestien mensen aan dienstmeisjes, kameniers, koks en privéleraren, haar ouders Paul en Olga waren fanatieke verzamelaars van oud porselein.

Rusland zag Natalie pas op haar zevende, toen tsaar Nicolas zijn enige nog levende oom vergaf dat hij onder zijn stand was getrouwd. Zo ging het gezin weer deel uitmaken van de Romanov-clan. Ze is het kleinste meisje op deze foto

In 1914 betrokken ze een paleis vol antiek en kunst in Tsarskoe Selo, een jaar later lag de Duitse achternaam zo gevoelig in verband met WOI dat de tsaar nen een hogere titel en een andere naam gaf. Vanaf dat moment was ze prinses Natalia Paley.

Tijdens de revolutie wist ze met haar zus prinses Irina in een barre voettocht via Finland te ontsnappen. Hun vader stierf in de gevangenis, hun moeder Olga wist een maand later Finland te bereiken. Via Zweden keerden ze terug naar Parijs waar Olga haar juwelen omzette in geld om de meisjes naar kostschool in Zwitserland te kunnen sturen. Natalia werd vanaf dat moment Natalie genoemd.

"Ik voelde me zo anders dan de anderen," zei Natalie (rechts, in het midden moeder Olga, links Irina) daar later over. "Op hun twaalfde lazen Franse meisjes nog Robinson Crusoe en gingen naar films met Douglas Fairbanks. Toen ik twaalf was, smokkelde ik brood voor mijn vader de gevangenis is. Ik vond geen aansluiting bij hen, ik praatte niet, ik speelde niet. Wel las ik heel veel. Ik had oog in oog met de dood gestaan. Mijn vader, mijn broer, mijn neven, mijn ooms – allemaal geëxecuteerd, mijn adolescentie was besmeurd met Romanovbloed. Het gaf me een hang naar verdrietige dingen, poëzie, de ijzige en bliksemende antichambre van de dood. Al snel begrepen mijn klasgenoten me. En respecteerden hoe ik was, hoe vreemd ik ook was."

Terug in Parijs trouwde Irina een Russische prins in ballingschap en leerde Natalie op haar 21ste modeontwerper Lucien Lelong kennen. Eerst ging ze voor hem werken, later scheidde hij van zijn vrouw voor Natalie (hoewel hij er ook minnaars op na bleef houden). Het was een zogenaamd 'wit huwelijk', een relatie zonder intimiteit.

Prinses Natalia's gevoel voor stijl deed wonderen voor Lelong. Ze deed niet aan trends, maar bleef trouw aan haar eigen smaak en was dol op handschoenen en hoeden. Ze verdiende haar eigen geld als model voor onder andere Steichen, Horst en Cecil Beaton en daarnaast acteerde ze.

Verder leidde ze een verrukkelijk leven in de high society van Parijs met een eigen appartement waar ze andere socialites en kunstenaars ontving. En ook verrukkelijk schandalige affaires had die nooit op iets uitliepen: ze voelde zich vooral aangetrokken tot homoseksuele mannen, waaronder Jean Cocteau. Die wilde met haar trouwen en een kind met haar krijgen, maar dat aanbod sloeg ze wijselijk af.

(c) Sotheby's

In 1934 ging Natalie naar de Verenigde Staten waar ze arriveerde op hetzelfde moment als de man die haar beste vriend zou worden: hertog en juwelenontwerper Fulco di Verdura. Ze hadden allebei een titel, ze maakten eerst naam in Hollywood (Natalie's acteertalent was beperkt…) en daarna in New York (ze was wél een geweldige socialite). Als flamboyante dame was ze de beste reclame die Fulco zich kon wensen voor de grote, gekleurde edelstenen die hij veelvuldig gebruikte in zijn werk.

In 1937 liet Natalie zich scheiden van Lucien en trouwde met Jack Wilson, de businesspartner (en ex-lover) van toneelschrijver Noel Coward. Het was wederom een verstandshuwelijk: ze hield van zijn gevoel voor humor en zijn seksuele geaardheid paste goed bij haar weerzin tegen fysieke liefde. Samen woonden ze aan Central Park en pendelden ze tussen St. Moritz, Londen en Venetië.

Natalie was als beauty en glamourgirl een graag geziene gast op feestjes en werkte jaren als PR-vrouw voor modehuis Mainbochter in New York. Er kwam zowaar ook nog een romance in haar leven: ze had een lange affaire met Erich Maria Remarque; zij is 'Natascha' in zijn roman Schimmen in het Paradijs.

(c) BSR Agency 

Na de dood van Wilson in 1961 (hij was dement en gebonden aan een rolstoel) trok Natalie zich terug uit de society: ze was 56 en had, na jaren haar voordeel te hebben gedaan met haar schoonheid, moeite met ouder worden.

Ze woonde met een aantal huisdieren (waar als kind al dol op was) in een appartement aan Park Avenue, waar ze veel televisie keek en kruiswoordpuzzels oploste. Ze verloor haar zicht door diabetes en wilde niemand meer ontvangen omdat ze niet wilde dat iemand zou zien hoe het met haar gesteld was. Prinses Natalie stierf eind 1981, na een val in haar badkamer.  

(c) Sotheby's

Omdat ze geen kinderen had, beheert naaste familie haar nalatenschap en daarvan gaat op 10 december een deel onder de hamer bij Sotheby's. Er is geen bewijs dat moeder en dochter met Romanov-juwelen wisten te vluchtten, maar dat wist Natalie later goed te maken: ze legde een prachtige verzameling aan.Geveild worden onder andere de ring en broche die ze hier op de foto van haar verloving met Jack droeg.   

© Sotheby's.

Ook onder de hamer gaat deze Cartier armband van goud, smaragd en diamant, circa 1940.

© Sotheby's.

Kastanjebroche van goud, peridot en citrine van René Boivin.

© Sotheby's.

Diamanten en smaragden clip-broche in de vorm van een Maltezer kruis van Fulco di Verdura uit 1966.

© Sotheby's.

En deze kornoelje broche in roze toermalijn en gele saffieren met bijpassende oorclips van Verdura ut 1943.

Openingsfoto(c) BSR Agency, andere foto's WikiMedia, tenzij anders aangegeven

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in