Willem-Alexander: 'Altijd geworsteld met de rol van mijn familie in WOII'

Koning Willem-Alexander heeft altijd geworsteld met de rol van de koninklijke familie in de Tweede Wereldoorlog. "Daarin had mijn overgrootmoeder een andere rol kunnen spelen."

In de zevende aflevering van de podcast Door de ogen van de Koning blikt Willem-Alexander terug op de Dodenherdenking in 2020, die vanwege de coronacrisis op een lege Dam in Amsterdam plaatsvond. De koning vertelt over ‘een unieke sfeer, dat je daar met een paar mensen staat’. "En dat terwijl ik al gevraagd was vóór de pandemie om op 4 mei daar te spreken. Dat was niet daaraan gekoppeld, maar het resultaat was wel heel bijzonder daardoor."

Onvoldoende gesteund

In zijn toespraak zei de koning dat veel burgers zich tijdens de coronacrisis niet gehoord en gesteund voelden. Daarop maakte hij de vergelijking met de Tweede Wereldoorlog en hoe burgers zich toen onvoldoende gesteund voelden door toenmalig koningin Wilhelmina, de overgrootmoeder van Willem-Alexander.

Selectieve felheid

Wilhelmina sprak het volk tijdens de oorlog regelmatig toe via Radio Oranje. Ze was fel over oorlogsmisdadigers, maar liet zich nauwelijks uit over de slachtoffers en over wat nazi's bijvoorbeeld met Joden deden. Veel mensen wisten door de beperkte communicatiemogelijkheden niet af van het bestaan van concentratiekampen. Historici vinden dat Wilhelmina hier van meer betekenis kon zijn.

'Het is iets wat me niet loslaat'

"Het is iets wat me niet loslaat", zegt de koning in de podcast. "Ik dacht: nu is mijn kans om naar buiten te komen met het persoonlijke element van de familie - waar ik zelf al zo lang mee worstel - en te zeggen: dat was gewoon niet goed. Dat het ondanks dat men wist wat er gebeurde, niet in de toespraken van Radio Oranje naar voren is gebracht, dat er toch gezwegen werd."

Worsteling

Koning Willem-Alexander vindt het kwalijk dat er wel veel bekend was - "zeker later in de oorlog" - maar dat er niet over werd gesproken. "Niet in detail, maar men wist dat er vernietigingskampen waren, men wist dat er Joden vermoord werden. En er is niet op tijd gewaarschuwd. Daarin had mijn overgrootmoeder een andere rol kunnen spelen. Dat is voor mijzelf iets waar ik altijd mee geworsteld heb en op dat moment kon ik daarmee in het reine komen."

Verhuizing naar het westen

Met Evers blikt de koning ook nog even terug op de verhuizing van zijn gezin in 2019 van de Eikenhorst in Wassenaar naar paleis Huis ten Bosch in Den Haag. Zelf verhuisde hij in zijn jeugd, nadat zijn moeder koningin was geworden, van kasteel Drakensteyn in Lage Vuursche naar hetzelfde paleis.

De A's gedijden prima

"Dat vond ik best wel traumatisch. Het was de gezelligheid van Drakensteyn waar we met het gezin leefden en in één keer moesten we naar Den Haag, andere school, alles was ineens anders. Ik dacht: dat gaan we met onze kinderen ook beleven. Maar het was één groot feest. We kwamen hier binnen en ze hebben nooit meer teruggekeken. Ze zijn nooit meer terug geweest op de Eikenhorst."

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Het is er fijn wonen

Reden voor de vreugde over Huis ten Bosch? "Omdat ze hier veel dichter bij school waren. Ze konden van hieruit rechtstreeks de stad in fietsen. De vrijheid die ze hadden. Amalia moest vanaf de Eikenhorst twaalf kilometer fietsen. Die eerste vijf kilometer alleen en de laatste vijf kilometer ’s middags ook weer alleen terug. Voordat ze überhaupt met vriendinnen samen ging fietsen. En dat je hier vlakbij school zat, vlakbij de stad. Die vrijheid die ze hadden was gewoon toch heel bijzonder. En een prachtige plek om samen te wonen, een prachtig huis, prachtige tuin. Echt genieten met elkaar hier. Dus, nee, het is een heel positief moment geweest. Ook in ons privéleven."