Waarom de koning níet stemt – en wie in de familie wél naar de stembus gaat

Willem-Alexander heeft net als iedere andere Nederlander stemrecht, maar maakt er bewust geen gebruik van. Een monarch hoort onpartijdig te zijn en boven de politiek te staan. Zélfs al zou hij blanco stemmen, dan nog zou het kunnen leiden tot speculaties – en dat wil men in het paleis voorkomen. Koningin Máxima, prinses Beatrix en kroonprinses Amalia volgen dat voorbeeld: zij blijven ver van de stembus. Ook prinsessen Alexia en Ariane, inmiddels meerderjarig, maken geen gebruik van hun recht om te stemmen.

De uitzonderingen: wie wél stemt

Binnen de familie zijn er ook leden die niet tot het koningshuis behoren, maar wel tot de koninklijke familie – en die stemmen wél. Prins Constantijn en prinses Laurentien trekken tijdens verkiezingen gewoon met hun stempas naar het stemlokaal. Laurentien zei daar in 2017 bij WNL op zondag over: “De koning heeft goede redenen om dat niet te doen. Wij zitten in een andere positie en wij gaan stemmen.” Over hun politieke voorkeur blijft het echtpaar discreet, die bespreken ze alleen met elkaar.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Ook prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven laten van zich horen op verkiezingsdag, al kiezen ze er soms voor om iemand te machtigen om voor hen te stemmen. Zo vermijden ze de schijn van politieke betrokkenheid.

Bekijk ook

Dít is de vrouw van JA21-lijsttrekker Joost Eerdmans | Nouveau

De verkiezingskoorts stijgt, de debatten zijn fel en de slogans vliegen ons om de oren. Terwijl lijsttrekkers zich van hun scherpste kant laten zien, is het ook interessant om te kijken naar de mensen achter de politici. Want achter elk Kamerlid schuilt een gewoon leven, en soms een gezin dat liever níet in de spotlights staat. Zo ook bij JA21-leider Joost Eerdmans, die zijn thuisfront zorgvuldig afschermt van de Haagse hectiek.

De jongere generatie

De jongste generatie van de familie van Oranje-Nassau laat zien dat politiek bewustzijn ook op jonge leeftijd kan. Gravin Eloise van Oranje, dochter van Constantijn en Laurentien, ging al eerder stemmen, al vergat ze toen haar identiteitsbewijs. Op Instagram schreef ze met zelfspot: “Heel slim, Elo. Denk aan de toekomst – en aan je ID.” Hopelijk gaat het vandaag wel in één keer goed!

Een blik terug in de tijd

Stemmen is nooit vanzelfsprekend geweest aan het hof. Koningin Wilhelmina, die regeerde van 1890 tot 1948, heeft nooit gestemd, zelfs niet toen er nog stemplicht was. Op de vraag op wie ze dán zou stemmen, antwoordde ze geestig: “Op Hadjemaar.” Dat was een Amsterdamse zwerver die op een verkiezingslijst belandde en tot raadslid werd gekozen.

Juliana, haar dochter, bracht als jonge prinses wel haar stem uit. In 1935 ging ze, toen 25 jaar oud, vrolijk naar het stemlokaal. Tijdens haar koningschap liet ze het, net als haar moeder, achterwege – maar na haar aftreden hervatte ze het ritueel. In 1998, op 89-jarige leeftijd, ging ze met haar rollator stemmen in Baarn. Er werd druk gespeculeerd op welke partij ze haar voorkeur gaf – vermoedelijk D66 of PvdA.