/https%3A%2F%2Fcdn.pijper.io%2Fnouveau2024%2F2%2F9%2F229838092.jpg "willem-alexander maxima 2022")
Bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander, deze maand tien jaar geleden, was bijna 80 procent van de Nederlanders voorstander van de monarchie.
Maar tien jaar later wil nog maar ruim de helft van de bevolking de monarchie behouden. Ook het vertrouwen in Willem-Alexander als koning, dat tijdens de coronacrisis een scherpe daling liet zien, herstelt zich niet. Dat blijkt uit de jaarlijkse NOS Koningsdag enquête, uitgevoerd door Ipsos.
10 jaar Willem-Alexander
De koning kan rekenen op het vertrouwen van iets minder dan de helft (46 procent) van de bevolking, Dat is ongeveer net zo veel als vorig jaar. In 2020 was dat nog driekwart van de Nederlanders.
Die daling was met name te verklaren door de ophef die ontstond over een vakantie van het koningspaar in Griekenland midden in de coronacrisis.
Koningin Máxima
Koningin Máxima kan op meer vertrouwen rekenen dan de koning (bijna 60 procent) , maar de tevredenheid over haar functioneren is de afgelopen jaren flink gedaald van ruim 80 procent in 2020 naar 64 procent in 2023. Wel vindt een ruime meerderheid dat ze van meerwaarde is geweest in het tienjarig koningschap van Willem-Alexander en dat ze daar een duidelijk eigen stempel op heeft gedrukt.
Zowel de koning als de koningin krijgt een iets lager rapportcijfer dan vorig jaar: een 6,5 voor Willem-Alexander en een 7,3 voor Máxima.
Daling vlakt wél af
De forse daling van de steun voor de monarchie die in 2021 werd ingezet, is nu afgevlakt: 55 procent van de Nederlanders staat achter de monarchie, een lichte daling ten opzichte van vorig jaar. Onder ouderen blijkt die steun overigens aanzienlijk hoger dan onder jongeren.
De afnemende steun voor het koningshuis past in een bredere maatschappelijke tendens waarin instituties minder steun krijgen onder burgers. Daarbij valt op dat het koningshuis meer vertrouwen krijgt (bijna 40 procent) dan de landelijke politiek (17 procent) en de media (23 procent).
Kijken naar de lange termijn
"In deze cijfers zie je dat het wantrouwen in instituties en de politiek, ook op de monarchie en daarmee de koning afstralen," zegt NOS verslaggever Koninklijk Huis Albert Bos
"Tegelijkertijd laat het paleis zich hierdoor niet al te veel van stuk brengen. Het koningschap, vinden zij, is iets voor een lange termijn. En uitslagen van dit soort onderzoeken doen zij af als dagkoersen. Al letten ze er wel op en houden ze er ook rekening mee."
Met de tijd mee
"Wel vragen ze zich binnen de paleismuren af wat de herkomst van dit wantrouwen is en welke rol de koning daarbij moet aannemen. Dat is een ingewikkelde zoektocht. Zo vindt men continuïteit en stabiliteit belangrijk en wil men tegelijkertijd een koningschap dat bij de tijd past. Je ziet dat de koning probeert het vertrouwen te herstellen, maar het lijkt nog niet aan te slaan."
Nieuwe aanpak
"Duidelijk is dat het paleis zoekt naar nieuwe vormen en daarmee ook nieuwe doelgroepen. Met name jongeren. Dat zag je bijvoorbeeld met het filmpje waarin de koning aankondigt dat er een speciale lunch komt. Of met de podcast Door de ogen van de koning met Edwin Evers. Allemaal onder het strakke beheer van de Rijksvoorlichtingsdienst. Geen interviews met moeilijke vragen of ingewikkelde afspraken, maar een programma in eigen beheer. Om zo een andere huiskamer binnen te komen dan alleen de tv-kijker of radioluisteraar."
Gegroeid in zijn rol
Terugkijkend op tien jaar koningschap vindt de meerderheid (60 procent) dat Willem-Alexander is gegroeid in zijn rol. Vier op de tien Nederlanders vinden dat de koning van meerwaarde is geweest voor het land en dat hij mensen weet te verbinden, maar evenveel mensen zijn van mening dat het koningshuis vaker in opspraak is geweest dan onder koningin Beatrix.
Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in
- Getty Images