In Noorwegen is het heel gewoon om het hele jaar door buiten te zijn dankzij het begrip Friluftsliv, letterlijk “openluchtleven”. De term werd voor het eerst gebruikt door de Noorse toneelschrijver Henrik Ibsen.
De voordelen van Friluftsliv
“Friluftsliv biedt een reeks emotionele, fysieke en mentale gezondheidsvoordelen, zoals stressverlichting en een stemming-boost,” vertelt gezondheidpsychologe Kari Leibowitz uit Amsterdam, expert in wintermindset in Noorwegen.
Volgens professor Helga Synnevåg Løvoll, die zich bezighoudt met friluftsliv in Noorwegen, is er zelfs studie-materiaal en hele universitaire opleidingen gewijd aan deze gewoonte. Friluftsliv omvat onderwijs, tradities, toegang tot de natuur en meer en kinderen leren het al van jongs af aan in te passen in hun dagelijks leven.
“Ik denk erover als verbinding met de natuur, leven op een manier die verbonden is met de natuur en de buitenlucht als onderdeel van je dagelijkse bestaan,” zegt Leibowitz tegen Huffpost. “Het is niet iets wat je af en toe doet, maar iets van je ‘gewone dagelijkse bestaan’.”
Løvoll voegt toe: “Het is iets dat zich razendsnel ontwikkelt, en dat ook veel gevormd is door wereldwijde ontwikkelingen. Nieuwe activiteiten, natuur-sporten bijvoorbeeld.”
Daarnaast weerspiegelt het diep de Noorse culturele waarden, zoals verklaart klinisch psychologe Inga Gentile: “Een van [de culturele waarden] is dat de natuur van iedereen is … er is privébezit, maar in conceptuele en theoretische zin is de natuur een bron die ons allemaal toebehoort, dus behoort hij collectief toe op een manier die, eerlijk gezegd, in de VS niet zo terugkomt.”
In Noorwegen bestaan er wetten — het zogenaamde “recht om rond te zwerven” (allemannsretten) — die vastleggen dat iedereen toegang heeft tot ongerept terrein, zelfs wanneer het op papier privébezit is. “Ik vind het een interessant concept en een interessante praktijk, die het op de een of andere manier gemakkelijker maakt om daadwerkelijk toegang te hebben. Het reflecteert ook de culturele waarde van gelijkheid,” zegt Gentile. > “Er zijn structurele onderdelen die … echt reflecteren het verlangen dat mensen buiten zijn.”
Waarom jij dit nu kunt oppakken — zelfs buiten Noorwegen
Hoewel deze elementen het leven in de natuur in Noorwegen vergemakkelijken, betekent dat niet dat je niet de voordelen van friluftsliv kunt plukken als je ergens anders leeft. Hier zijn tips uit de mond van experts:
Begin klein.
Je hoeft niet meteen te starten met winterkamperen of lange trektochten. “Je kunt de lat lager leggen,” zegt Leibowitz. Bijvoorbeeld: een avondwandeling na het werk of een ochtendwandeling om je dag te starten.
“Je kunt de dingen die je leuk vindt in het warme weer hernemen,” merkt Leibowitz op. Misschien ga je niet meer zwemmen in de herfst of winter, maar je kunt wel een strandwandeling maken. Of je koopt warmere hardloopkleding en gaat terug naar je favoriete zomerse trail in plaats van tot maart binnen te zitten.
“Je kunt nadenken over de dingen die je leuk vindt in andere seizoenen en zeggen … ‘Hoe kan ik dit her-uitvinden voor het donkerdere, koudere seizoen en er plezier in hebben?’”
Gentile raadt aan: probeer gewoon vaker buiten te zijn, punt. “Breid de definitie van natuur uit; het is niet alleen wildernis. Het is een park, het is een boom, het is vogels kijken,” zegt ze.
Volgens Løvoll telt zelfs: buiten zitten met een deken en een warme kop koffie, of even stoppen bij een park vóór werk, als friluftsliv. Deze momenten zijn goed voor zowel je mentale als fysieke gezondheid.
Let op je kleding.
Een groot deel wat friluftsliv mogelijk maakt: de Noren kleden zich gewoon goed op het weer.
“En dat geldt ook voor kinderen,” zegt Løvoll. “Kleed ze goed en ze kunnen in de regen blijven, geen probleem … dat doen wij. We kunnen niet wachten op de zon.” Leibowitz vult aan: “Er is een Noorse uitdrukking: ‘er is geen slecht weer, alleen slechte kleding.’”
Herinner jezelf eraan dat naar buiten gaan in herfst en winter loont.
Natuurlijk: lekker buiten zijn als het 20 °C is en zon schijnt, dat is makkelijker. Maar dat is niet het beeld in Noorwegen.
“Veel mensen voelen zich in de winter wat somber, en we weten dat frisse lucht, verbinding met natuur en beweging, alle drie natuurlijke antidepressiva zijn,” zegt Leibowitz. “Als je friluftsliv toepast tijdens de koude seizoenen, kan het een ‘antidotum tegen winterblues’ zijn,” voegt ze toe.
Løvoll legt uit: “Wat in de winter en in het donker heel speciaal is, denk ik, is de esthetische ervaring, die in het contrast zit, iets om daadwerkelijk te leren appreciëren.”
Leibowitz waarschuwt: “Een ander ding dat ik echt belangrijk vind is: wanneer je dit gevoel hebt dat je in de winter niks kunt doen, maakt het alles moeilijker.”
Zelfs als je plannen hebt voor iets gezelligs binnen op een herfstige dag — als je bang bent voor slecht weer — wordt het ook moeilijker om die plannen waar te maken. Terwijl buiten plezier maken juist goed is voor onze gezondheid en welzijn in deze donkere tijd van het jaar.
Let wel: dit betekent niet dat je mentaal automatisch vlekkeloos bent als je friluftsliv doet. “Zijn [de Noren] depressief of niet? Natuurlijk zijn we depressief in Noorwegen, zoals in andere landen, maar het is niet heel sterk afhankelijk van het weer,” zegt Løvoll.
Stress vermindering.
Veel onderzoek toont aan dat tijd doorbrengen in de natuur stress kan verlagen.
“In de natuur zijn zorgt er vaak voor dat de activatie in de tak van het zenuwstelsel die vecht-of-vlucht regelt vermindert, en het … activeert het parasympathische zenuwstelsel, dat is de tak die ons tot rust brengt,” zegt Gentile. “Wat de moderne hectiek en hustle-cultuur makkelijk doet, is ons vecht-of-vlucht-respons te vaak activeren. Wat dat doet is, na verloop van tijd, dat het slijtage veroorzaakt op al onze lichaams-systemen — ons maag-darmsysteem, ons hart-vaatsysteem, ons immuunsysteem,” aldus Gentile. “In de natuur zijn kan helpen dit te compenseren, en helpen mensen een gevoel van rust te geven, terwijl ook de hartslag omlaag gaat en stresshormonen geremd worden.”
Vier de langzamere tijd van herfst en winter.
Løvoll zegt dat het accepteren van de donkerte van herfst en winter onderdeel is van de Noorse levensstijl, of je nu binnen of buiten bent.
“Het is zo goed om dit contrast te hebben met de zomerperiode, wat meer … een heel actieve tijd is,” zegt ze. Noren steken kaarsen aan, drinken warme thee of chocolademelk, maken een vuur en kruipen onder een deken in herfst en winter. “Met een open-mindset het nieuwe seizoen in gaan en echt waarderen de vertraagde tijd. Dit is cultureel ingebed in Noorwegen,” benadrukt Løvoll.
Conclusie
Dus: als je dit najaar en komende winter je humeur, je energie en je welzijn een boost wilt geven, dan is friluftsliv een aanrader. Het is geen mega-challenge, geen extreme sport. Het is simpel: naar buiten, weer of geen weer, kleden zoals het hoort, en bewust genieten van de buitenlucht, zelfs in de regen of sneeuw. Je zult merken dat de natuur je iets terug geeft.
- Huffpost
- Adobe Stock