Koffie in India: een nieuwe lifestyle

India binnenkomen vraagt flink wat papierwerk, maar eenmaal binnen word je meteen ondergedompeld in de cultuur. We starten onze reis in Bengaluru (voorheen Bangalore), de tech-hoofdstad van India. Het is een toegankelijke eerste kennismaking, want minder toeristisch en niet zo overweldigend als bijvoorbeeld Delhi en Mumbai. De straten krioelen van groengele, vaak elektrische (!) tuktuks, die onder luid getoeter door de stad zoeven.

Groeiende koffiecultuur

Hoewel India al lange tijd koffie produceert, is de eigen koffiecultuur relatief nieuw. Traditioneel is het een theeland, maar de Indiase koffiemarkt groeit snel. De jongere generatie omarmt koffie als lifestyle, wat te zien is in de opkomst van hippe koffiebars. Expats die terugkeren uit de VS brengen de westerse koffiecultuur mee, en in Bengaluru stimuleren vooral jonge professionals en studenten de vraag.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

We duiken meteen de koffiecultuur in en bezoeken een paar typisch Indiase koffieshops. Van traditionele tentjes tot luxe koffiebars: hier zien we hoe de lokale bevolking haar koffie drinkt. Eerst gaan we naar The Filter Coffee, waar je ook heerlijk kunt eten. Ik neem de Masala Dosa, een pannenkoekje met een vulling van aardappel en kruiden. Daarna verkennen we 100 Feet Road, dé straat waar fashion, stijl en koffie samenkomen.

De trend beperkt zich niet tot cafés: ook thuis wordt geëxperimenteerd met nieuwe smaken en zetmethoden. Wij genieten nog even van de stad, want morgen zullen we Bengaluru verlaten om naar de koffieplantages te gaan.

Koffie in de schaduw

Als een van de grootste koffie-inkopers van India neemt Nestlé jaarlijks zo’n 10 procent van de totale Robusta koffiebonenproductie af. Maar de Indiase koffiesector staat ook voor grote uitdagingen: klimaatverandering, wisselende koffieprijzen en de noodzaak van betere infrastructuur. In 2022 lanceerde Nescafé het Nescafé Plan 2030, om de koffieteelt duurzamer te maken en boeren een beter bestaan te bieden. De focus is bodembescherming, het verminderen van CO2-uitstoot en het weerbaarder maken van de planten.

India is het enige land ter wereld waar alle koffie in de schaduw groeit. Dit unieke systeem verlengt de rijpingstijd van de koffieboon, wat de smaak ten goede komt.

Omdat koffieplanten, vooral Robusta, bescherming nodig hebben, worden schaduwbomen geplant voor een stabiel klimaat en hogere opbrengst. Om koffie beter bestand te maken tegen klimaatverandering, test Nestlé in India zes nieuwe, sterkere koffieplantensoorten. De focus ligt op slim waterbeheer, gezonde bodem en goed onderhoud van de plantages. Nestlé en Nescafé ontwikkelen zo koffieplanten die meer opleveren, beter tegen droogte kunnen en minder grondstoffen nodig hebben.

In onderzoekscentra worden Arabica-varianten getest op veerkracht en weersbestendigheid. De beste soorten worden vervolgens lokaal getest. Door oude planten te vervangen kunnen boeren efficiënter telen en op een betere manier omgaan met klimaatverandering. Zo halen boeren een hogere opbrengst van dezelfde hoeveelheid grond, wat resulteert in een vermindering van CO2-uitstoot tot wel 30%.

De vrouwen van de plantages

Op een uitgestrekte koffieplantage ontmoeten we boerin Geetha, haar man Rohil en hun dochter Shridha. Geetha is een derde generatie koffieboerin, met vijftien hectare grond. Als manager runt ze de plantage grotendeels met een team van drie medewerkers, maar tijdens de oogstperiode groeit dat aantal tot wel vijfentwintig.

Leven op de Coffee Estate is intens, maar ook prachtig volgens Geetha: 'We leven dicht bij de natuur, en dat is iets heel bijzonders.' Ze doet al enkele jaren mee aan het Nestlé-programma en heeft haar bedrijf hierdoor flink zien veranderen.

Geduld is een sleutelwoord in de koffieteelt, legt Geetha uit. Een nieuwe koffieplant heeft zo’n drie jaar nodig voordat-ie de eerste oogst geeft, en daarna duurt het telkens tien à elf maanden voordat er opnieuw geplukt kan worden. Efficiëntie is dan ook essentieel. Na het plukken moeten de bessen acht dagen drogen. Koffiebonen aan de plant zijn altijd goed, maar zodra ze geoogst zijn, kunnen er problemen ontstaan: vocht, schimmel, kwaliteitsverlies. Daarom is het cruciaal om het proces nauwkeurig te managen.

De Robusta-koffie die Geetha voornamelijk verbouwt, is enorm belangrijk voor de biodiversiteit. De plant heeft 40 procent schaduw nodig en groeit het beste bij temperaturen tussen de 25 en 30 graden. Door klimaatverandering stijgt de temperatuur echter steeds verder, waardoor schaduwbomen geen luxe meer zijn maar noodzaak. Dankzij het Nestlé-programma leert Geetha steeds beter hoe ze haar gewassen kan beschermen. 'Ik merk nu al het positieve effect van de schaduwbomen die we hebben geplant.'

De plantage van Geetha draait om méér dan alleen koffie: dankzij de focus op biodiversiteit groeien er nu ook avocado-, mango-, limoen- en passievruchtbomen, evenals jackfruit en bittermeloen, ook bekend als sopropo of karela. En ze verbouwt ook peper, als extra inkomstenbron. Maar haar land wordt ook regelmatig bezocht door wilde olifanten en tijgers, en vooral olifanten zijn dol op rijpe jackfruit. Geetha weet inmiddels dat ze de vruchten moet plukken nét voordat ze rijp zijn, zodat de olifanten niet langskomen en de rest van haar gewassen met rust laten.

Geetha ziet haar inspanningen beloond: haar opbrengst is door de aanpak van het Nescafé Plan flink gestegen, wat een enorm verschil maakt in haar inkomen. Ze weet alles over het belang van bijen voor de bestuiving, ze leerde door het Nestlé-programma hoe ze de kwaliteit van de bodem kan verbeteren en duurzamer met water kan omgaan. 'Ik had eerder nooit echt nagedacht over de grond waarop mijn planten groeien, maar nu begrijp ik hoe belangrijk het is om hierin te investeren.'

Ondertussen heeft haar dochter Shridha, die nu als marketingmanager werkt bij een groot Duits autobedrijf in Bangalore, plannen om in de toekomst de plantage voort te zetten. Van generatie op generatie groeit hier niet alleen koffie, maar ook de kracht van vrouwen in de koffiewereld.

Veilig werken 

India telt veel kleine, zelfstandige koffieboeren. Het Nestlé-trainingsprogramma laat zien hoe kleine veranderingen een groot verschil kunnen maken. Deelname is vrijwillig: boeren mogen hun oogst verkopen aan de hoogste bieder. Toch doen inmiddels 5000 van de 420 duizend boeren mee, en dat aantal groeit. De gezamenlijke inzet van Nestlé en de boeren draagt niet alleen bij aan duurzamere landbouw, maar ook aan meer gelijkheid en vrijheid voor vrouwen in de sector.

Koffie maken is meer dan alleen bonen plukken. Het proces omvat drogen, branden, malen, extraheren, indikken, aromatiseren en verpakken – een tijdrovend traject waar vakmanschap bij komt kijken. In India zijn vrouwen helaas extra kwetsbaar voor geweld en discriminatie. Om hen tóch kansen te bieden, zorgt de fabriek voor een veilige werkomgeving: vrouwen die na zeven uur ’s avonds werken, krijgen vervoer met een vrouwelijke beveiliger en gps-tracker. De vooruitgang gaat langzaam – van 3 naar 30 vrouwelijke werknemers tussen 2018 en 2024 – maar elke stap vooruit telt.

Thee of koffie

'India was van oudsher geen koffiedrinkend land, maar koffie wint snel aan populariteit in een markt waar thee de norm is. India is momenteel de snelst groeiende koffiemarkt. Toch zijn de koffieprijzen de afgelopen drie jaar door de oververhitte markt verdrievoudigd', zegt Sunayan Mitra, Director Coffee & Beverages bij Nestlé.

Koffieconsumptie groeit mee met de economie, maar de productie staat onder grote druk. De ecologische voetafdruk is aanzienlijk en klimaatverandering heeft een verwoestende impact. Onvoorspelbaar weer en temperatuurschommelingen bedreigen de productie. Zonder ingrijpen zal de aanvoerketen krimpen. Als we zo doorgaan groeit de vraag naar koffie met 50 procent, maar is het aanbod te laag in 2030. Grote doelstellingen zijn nodig om de impact van klimaatverandering te beperken en koffie toegankelijk te houden voor iedereen.

In India drinkt praktisch iedereen haar koffie met melk, vaak gezoet. De eerste dagen is dat even wennen, maar naarmate de reis vordert, groeit niet alleen mijn kennis over koffie maar ook mijn begrip van de cultuur en de onderlinge verhoudingen. Normaal drink ik mijn koffie zwart, maar ik begon het mierzoete, romige kopje steeds meer te waarderen – vooral na een pittige maaltijd. We verlaten India met een hoofd vol indrukken en een hart vol respect. De contrasten zijn enorm, maar de wil om samen te werken aan een betere toekomst overheerst. Vanaf nu sta ik bij elk kopje koffie even stil bij de reis die het heeft afgelegd: van boon tot boerin… tot mijn onmisbare bakje troost.