Expositie van spotprenten: Kikkers en kaaskoppen

Voor het eerst te zien in het Rijksmuseum!

Koning Kaas, Gebroeders de Witt als een vos en een wolf, een Hollandse cupido, allemaal spotprenten. Voor een lach, maar ook om kritiek op iets uit te oefenen.

Het is in Nederland, waar aan het vrije woord al eeuwenlang grote waarde wordt gehecht, een populaire vorm van meningsuiting. Het Rijksmuseum heeft dan ook meer dan 7000 spotprenten in de collectie. En van deze satirisch werken is nu een selectie te zien.

Beproefd middel

Spotprenten zijn al een oud middel om iets belachelijk te maken. Zo werd in de 16de eeuw de Rooms-Katholieke Kerk op de korrel genomen en tijdens de Tachtigjarige oorlog moesten de Spanjaarden eraan geloven. Maar ook binnenlandse conflicten tussen bijvoorbeeld geloofsgroepen werden in spotprenten uitgevochten.

Spotprenten

Kranten en andere media gebruiken ze nog steeds om een humoristische of satirische draai te geven aan een gebeurtenis of persoon. Karikaturen maken onderdeel uit van de spot en werken door het uitvergroten van iemands fysieke eigenschappen tot lachwekkende proporties.

Tot het arsenaal van de spotprentmaker behoren verder bijvoorbeeld ook het associëren van iemand met vervelende zaken of negatieve eigenschappen. Ook wordt er veel gebruik gemaakt van dierensymboliek en vergelijkingen met beruchte figuren uit de geschiedenis.

De objectiviteit, de waarheid, is overigens in dit soort voorstellingen meestal ver te zoeken. Maar geestig is het wel, vooral als vermeende Nederlandse deugden op de hak worden genomen – een beetje zelfspot hoort er óók bij.

Kikkers en kaaskoppen is tot en met 16 mei te zien in het Rijksmuseum

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in