Voor leuke 40+ vrouwen met stijl

Afvallen: 'Hypediëten zijn populair, maar doen niets voor je lijn'

Afvallen is iets waar heel veel mensen dag in dag uit mee bezig zijn: 'Hypediëten zijn populair, maar doen niets voor je lijn.'

vrouw weegschaal dieet

De kilo’s vliegen eraf bij populaire ‘hypediëten’. Waaraan herken je ze en werken ze wel echt?

Veel rood vlees eten zoals in het leeuwendieet of het ontbijt skippen zoals bij intermittent fasting. Populaire ‘hypediëten’ beloven een mooi resultaat: een pak kilo’s eraf, met niet eens zo veel moeite. Zitten er diëten tussen die echt werken? En wat doe je fout als het je nooit lukt om je streefgewicht te behouden? Twee diëtisten openen je ogen. "Na zo’n dieet volgt altijd een reboundeffect."

Door Stéphanie Verzelen

Wat je er ook van vindt, diëten blijft erg populair. En voor wie wil afvallen zijn er genoeg hippe regimes om uit te kiezen. Begin dit jaar brak het Leeuwendieet door: dertig dagen enkel rood vlees eten zou je lichaam aanzienlijk gezonder en lichter maken. Ook een nieuwkomer is het LUV-Dieet dat fructoses, vlees en bewerkt voedsel bant. En dan is er nog de Glucose Goddess die haar 2 miljoen (!) volgers leert dat het de volgorde is waarin je eet, die je dik maakt. Brood voor de maaltijd: niet doen.

Hypediëten

Je kan ze ‘hypediëten’ noemen. Ze worden heel snel heel populair en ze beloven snellere resultaten dan wanneer je gewoon op je voeding let: binnen dagen, weken of maanden.

"Heel vaak doen ze dat door iets te schrappen", zegt diëtist Michäel Sels (UZA). "Koolhydraten, vet of dierlijke producten: er is altijd iets uit den boze. En een quick fix is zo aantrekkelijk. Natuurlijk wil je de snelste oplossing voor die kilo’s die je niet wil."

Cherry picking

Veel diëten doen aan ‘cherry picking’. Ze pakken alleen de elementen die hen bevallen. Hypediëten doen het bovendien heel goed op sociale media: daarom volgen ze elkaar nu zo snel op.

"Je ziet vaak bekendheden of influencers pochen met zo’n dieet," zegt diëtiste Alessia Couvreur. "Die personen hebben veel volgers, van alle leeftijden tegenwoordig, dus zo raakt een regime sneller dan vroeger bij jong en oud. Alleen: vaak hebben die enthousiastelingen amper de gezondheidskennis om goed te oordelen over zo’n dieet."

Intermittent Fasting

Want dat is natuurlijk de vraag. Werken zulke populaire hypediëten echt? BN'ers zijn enthousiast over intermittent fasting, waarbij je gedurende langere tijd per etmaal vast.

Diëtist Michaël Sels is minder geestdriftig: "Dat dieet doet wat veel hypediëten doen: cherry picking. Ze plukken enkel de kersen die in hun kraam passen: ze delen de gezondheidskennis die hun regime ondersteunt. Zo zeggen ze voor een stukje toch de waarheid. De gezondheidskennis die hen tegenspreekt, negeren of verzwijgen ze. Het is zoals met rode wijn: je kan zeggen dat het flavonoïden bevat: die stoffen zijn goed voor je hart. Maar daarom kan je nog niet zeggen dat rode wijn goed is voor je hart."

Meer honger

Intermittent fasting zadelt je immers ook op met meer honger, waardoor de kans groter is dat je toch ongezonde keuze maakt. Geen wonder dat het uit de top 10 diëten van 2023 van het US News & Word Report geschrapt werd. "Het grote probleem is dat onze voedselgeletterdheid niet fantastisch is", zegt Sels. "We weten uit onderzoek dat heel wat mensen basiskennis rond voeding missen. Daar spelen hypediëten op in."

Snel afvallen is loze belofte

De belofte dat je snel kilo’s zou verliezen alleen al: daar gaan de meeste diëtisten meteen van steigeren. "Let op, afvallen zal je met die hypediëten wel doen", zegt Sels. "Maar als het echt zo makkelijk is als ze beloven, zou niemand nog dik zijn."

Vijfenennegentig procent van de dieetpogingen mislukken, zegt Couvreur. "Onderzoek toont dat na een snel dieet een ‘reboundeffect’ volgt. In plaats van terug te keren naar je gewone eetpatroon, eet je na een dieet méér dan voordien en kom je weer kilo’s bij, méér dan vroeger."

Spaarstand

"Logisch, want je bouwde net een hele periode tekorten op. Je schrapte voeding, dus je kreeg minder vitamines of vezels binnen. Je metabolisme vertraagde en je lichaam ging in energiebesparingsmodus. Resultaat: het slaat meer vet op. Het kan jaren duren voor je dat weer hersteld krijgt."

Jojo-effect

Zo creëer je het typische jojo-effect, zegt Couvreur. "Je verliest tien kilo, maar komt er daarna twaalf bij. En dat doe je daarna nog eens. En nog eens. Studies tonen dat zo’n schommelend gewicht gelinkt is aan hart- en vaatziektes en een groter risico op vroegtijdig overlijden. En dat mensen met een hoog BMI die niet diëten over het algemeen gezonder zijn dan mensen met een hoog BMI die constant diëten."

Verstoorde relatie met eten

Op den duur krijg je schrik om bepaalde dingen te eten, zegt Couvreur. "Je ontwikkelt een verstoorde relatie met voeding en voelt niet meer wat je lijf nodig heeft. Omdat diëten je verzadigings- en hongergevoel in de war brengt."

En je weet niet meer wat gezond is of een normale portie, vult Sels aan. "Ze denken: goed bezig, want dit en dat leerde ik ooit van een dieet. Maar onbewust voegen ze alles samen tot een ongezond eetpatroon."

Sels: "Ik ontmoet cliënten die al jaren geen brood meer eten, maar toch hebben ze een BMI van 38. Of ze blijven die grote portie vlees eten die ooit bij een dieet hoorde, maar nu eten ze er weer de aardappelen bij. Ze denken: goed bezig, want dit en dat leerde ik ooit van een dieet. Maar onbewust voegen ze alles samen tot een ongezond eetpatroon."

Gezondheidseffect

"We kennen de gezondheidseffecten van veel van die diëten ook niet precies", zegt Sels. "Niemand heeft het leeuwendieet bijvoorbeeld ooit onderzocht. Studies tonen wel dat mensen die meer dan 300 gram rood vlees per week eten, een hoger risico op darmtumoren hebben. ‘Ik doe dat maar dertig dagen’, denkt iemand die het dieet volgt. Maar we weten niet of dat toch niet net zo schadelijk is. Het is een gok die je waagt, met je gezondheid op het spel."

Dikmakende wereld

Waar loopt het dan fout bij ons? Wat zorgt ervoor dat we alsmaar naar die geliefde diëten grijpen? "Aan een zwak karakter ligt het niet", zegt Sels. "Mensen zijn net meer dan ooit bezig met voeding. Het probleem is vooral dat we steeds meer in een dikmakende wereld leven. De beschikbaarheid van ongezonde voeding is erg gestegen: Deliveroo kan altijd aan je deur leveren en er zit geen fruit in die blauwe tas. Plus, veel mensen wonen in ‘voedselmoerassen’, waar ongezond voedsel overbeschikbaar is."

Terugvallen

Hypediëten redden je daar niet van. Integendeel. "Zij halen je even uit die wereld, tijdelijk. Je kan niet meer me uit eten. Je kan geen taart eten op het werk. Je isoleert jezelf. Maar na een tijd komen die omgevingsfactoren onvermijdelijk terug. En dan val je weer terug op je oude gewicht."

Kleine verbeteringen

In plaats van te schrappen in je voorraadkast, sleutel je dus beter aan je omgeving voor een gezonder gewicht, zegt Sels. "De verantwoordelijkheid ligt daarvoor natuurlijk ook bij de overheid of je werkgever. Maar leg zelf eens flessen water of stukken fruit in de auto in plaats van snoep. Of bied bij een aperitief thuis gezonde hapjes aan: garnalen of groenten met een dip in plaats van chips met geitenkaas. Ja, dat vraagt creativiteit en dat is niet simpel. Een diëtist kan je daarin helpen, indien nodig. Maar soms zit het ’m echt in de banale dingen."

Meer in plaats van minder 

Sels raadt ook aan om eens in plaats van ‘minder’ voor ‘méér’ te gaan. "Meer groenten, fruit, volkoren granen en peulvruchten. Meer van de gezonde dingen. Want meer groenten op je bord betekent ook minder plaats voor vlees. Meer fruit zorgt voor minder gesuikerde snacks tussendoor. En dan werk je met een positieve, leuke insteek. Betrek er ineens ook je gezin, partner of collega’s bij: we weten dat lotgenotencontact heel sterk helpt bij gezonder trachten te leven."

Accepteer je lichaam

Couvreur vult nog aan dat er in ons hoofd en hart ook iets beter kan. "We moeten anders leren kijken naar ons lichaam. Hoe je lijf eruit ziet, is voor een groot deel erfelijk bepaald. En toch gaan we daar alsmaar het gevecht mee aan. Dát doet je naar diëten grijpen. En dan leef je constant in een cyclus van hoop en teleurstelling."

"Beter is om je natuurlijke lichaam te accepteren", zegt Couvreur. "Aanvaard dat het misschien niet het lijf is waar je van droomt of wat anderen je beloven. Ja, dat is ongelóóflijk moeilijk.

Maar dat is de sleutel om je te bevrijden van de dieetdruk. Zie je lijf liever als een fantastisch instrument dat veel voor je doet. Het is gezond, het draagt je, het heelt je als je ziek bent. Idealiter geeft je dat vanzelf zin om het ook gezond te houden en stelt het je beter in staat om te voelen wat je lijf nodig heeft. Wanneer het snakt naar iets voedzaams en wanneer het verzadigd is."

Nieuw geluk zonder dieet

"Bijna al mijn cliënten zeggen: ‘Wauw, er is zo veel ruimte vrijgekomen voor belangrijkere dingen nu ik niet meer bezig ben met diëten.’ Ze durven weer te genieten in een restaurant. Ze durven weer in badpak met hun kinderen op het strand te spelen. Ze focussen niet meer constant op hun fouten. En ze leven niet meer met een hoofd vol angsten rond voeding."

Je las een artikel uit Nina, het weekendmagazine van Het Laatste nieuws, elk weekend boordevol lifestyle-inspiratie.

Health
  • Getty Images