Gaslighten en manipuleren: 6 zinnen die narcisten vaak gebruiken

Wie een relatie met een narcist heeft, wordt vaak helemaal gehersenspoeld door die persoon. Wat de narcist zegt, is waarheid. Als je een meningsverschil hebt met een narcist kan dat nare situaties opleveren. We zetten zes situaties waaraan je een narcist kunt herkennen op een rijtje.

Experts

“Narcisten zijn manipulatief en willen anderen controleren, waardoor meningsverschillen enorm frustrerend kunnen zijn,” zegt Monica Cwynar, erkend klinisch maatschappelijk werker in Pittsburgh.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Narcisme is echter geen zwart-wit label, legt somatisch traumapsycholoog Justine Grosso uit aan Huffpost: “Het is een continuüm dat varieert van gezond narcisme – een geïntegreerd gevoel van eigenwaarde – tot pathologisch narcisme en een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPD).”

Bekijk ook

Bianca Verbeek: 'Een relatie met een narcist begint vaak heel mooi' | Nouveau

Ervaringsdeskundige Bianca Verbeek (57) maakt zich sterk voor meer kennis over verborgen narcisme. 'Het kunnen heel rustige, keurige mensen zijn, maar ze hebben geen normaal werkend geweten.'

Hoe herken je iemand met problematisch narcisme in een conflict? Let op deze veelgebruikte uitspraken:

1. “Je overdrijft.”

Als je je gevoelens uit, kan een narcist deze snel bagatelliseren. “Ze kunnen je zorgen of pijn herhaaldelijk wegwuiven, afbuigen of ongeldig maken om te voorkomen dat ze verantwoordelijkheid nemen voor hun impact op jou,” zegt Grosso.

Zinnen als “Je bent te gevoelig” of “Je maakt van een mug een olifant” worden gebruikt om de controle over het gesprek te houden. “Het kan ervoor zorgen dat je gaat twijfelen aan jezelf en je het terugneemt,” voegt Grosso toe.

2. “Ik ben niet boos, jij bent boos.”

Volgens Grosso maken narcisten vaak gebruik van projectie: een verdedigingsmechanisme waarbij ze hun eigen emoties op anderen afschuiven.

Stel, je hebt een verhitte discussie en de ander schreeuwt of wordt neerbuigend. Toch krijg jij de schuld: “Waarom schreeuw je zo tegen mij?” terwijl jij kalm bent en de ander juist uitbarst. “Mensen met pathologisch narcisme ontkennen hun eigen kwetsbare gevoelens vanwege toxische schaamte en emotiefobie,” zegt Grosso.

3. “Ik kan niet geloven dat je me aanvalt, ik krijg altijd de schuld.”

Hoe fout ze ook zitten, narcisten zien zichzelf liever als slachtoffer. “Door hun gevoel van recht hebben, hun fragiele zelfbeeld en gebrek aan empathie, geloven ze dat ze constant onrecht wordt aangedaan,” zegt Cwynar.

Zinnen als “Ik ben degene die altijd overal de schuld van krijgt” of “Het maakt niet uit wat ik doe, het is nooit goed genoeg” worden gebruikt om sympathie te winnen en de aandacht af te leiden van hun eigen gedrag. “Zo manipuleren ze anderen en houden ze controle in relaties,” legt Cwynar uit.

4. “Als je van me hield, zou je dit doen.”

Wanneer ze hun zin niet krijgen, zetten narcisten vaak emotionele chantage in. “Ze zullen krachtige taal gebruiken zoals: ‘Als je van me houdt, zou je dit doen...’ of ‘Als je weggaat, heb je nooit echt om me gegeven,’” zegt Cwynar.

Deze manipulatieve uitspraken maken het moeilijk om tegen hen in te gaan. Je voelt je schuldig en doet uiteindelijk toch wat ze willen, waardoor ze de controle behouden.

5. “Je had moeten weten dat ik van streek was.”

Narcisten verwachten dat je hun gedachten leest. Grosso legt uit: “Ze geloven dat anderen hun emoties automatisch moeten aanvoelen, zonder dat ze iets hoeven te zeggen.”

Dit leidt ertoe dat je constant op eieren loopt en bang bent iets verkeerd te doen. “Het kan gevoelens van angst, schuld en verplichting oproepen, wat de macht uit handen neemt van degene die gemanipuleerd wordt,” zegt Grosso.

6. Woordsalade – eindeloos praten zonder punt.

Soms doen narcisten iets wat ‘woordsalade’ wordt genoemd. “Ze gooien willekeurige zinnen en gedachten door elkaar zonder logische samenhang, puur om je te verwarren,” zegt Manahil Riaz, een psychotherapeut in Houston.

Een voorbeeld? “Ik doe alles voor dit gezin, jij zit thuis en ik probeer onze toekomst op te bouwen terwijl ik me ook nog inzet voor mijn opleiding.” Ze praten maar door en door, waardoor je uiteindelijk vergeet waar de ruzie eigenlijk over ging.

Herken je deze uitspraken? Dan kan het goed zijn dat je te maken hebt met iemand met narcistische trekjes. Begrijp dat je gevoelens en grenzen er wel degelijk toe doen, en dat je niet verplicht bent om mee te gaan in hun spel.