Altijd moe? Ontdek de zeven vormen van rust om jezelf weer op te laden

‘Hoe gaat het met je?’ vraag ik aan een vriendin. ‘Moe,’ zegt ze. ‘Ik krijg echt genoeg slaap en toch voel ik me uitgeput als ik wakker word.’ Mijn vriendin is geen uitzondering. Vermoeidheid komt veel voor. Na hoesten en koorts zijn vermoeidheidsklachten de belangrijkste reden voor een bezoekje aan de huisarts. Vooral vrouwen hebben er last van. Soms heeft vermoeidheid een lichamelijke oorzaak, maar vaker is onze leefstijl de boosdoener.

Waarom we altijd ‘aan’ staan

In onze cultuur worden productiviteit en actief zijn beloond. Wie druk is en hard werkt, heeft het goed voor elkaar. Bovendien willen we veel, terwijl we proberen alle ballen in de lucht te houden. Van werk, boodschappen en het huis gezellig houden tot gezond blijven en een rijk sociaal leven. Alles moet maar passen. En dat zorgt voor stress.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Psycholoog Kiki Bruggink legt uit dat stress op zich niet slecht is. ‘Een stressreactie is een natuurlijke reflex van je lichaam. Het maakt je alert en helpt je snel te reageren, bijvoorbeeld om een belangrijke deadline te halen of een onoplettende fietser te ontwijken. Je brein stuurt dan een seintje naar je lichaam, het welbekende vechten, vluchten of bevriezen. De stresshormonen cortisol en adrenaline spelen hierbij een rol.’ Lichte stress maakt dus scherp en gefocust. Dat is handig, maar het verbruikt ook energie. Je lichaam heeft daarna rust nodig om te herstellen. En daar gaat het vaak mis. We gunnen onszelf geen rust of we weten niet hoe we dat moeten doen.

Bekijk ook

Slechte nachtrust? Met de 10-3-2-1-methode slaap je als een roos | Nouveau

Slaap is essentieel voor onze gezondheid en ons welzijn, maar een paar slechte nachten kunnen je hele routine al overhoop gooien. Moeite om in slaap te komen of op tijd wakker te worden? De 10-3-2-1-methode biedt een eenvoudige en effectieve oplossing om je slaapkwaliteit te verbeteren en je weer in een gezond ritme te brengen.  

Het gevolg? Ons lichaam blijft stresshormonen aanmaken waardoor we ‘aan’ blijven staan. Actief bezig zijn en iets betekenisvol doen is in essentie ontzettend waardevol. Maar je hersenen hebben daarnaast voldoende rustmomenten nodig. Kiki vervolgt: ‘Bij langdurige stress en te weinig herstel raak je uitgeput. Het brein kan emoties minder goed reguleren en prikkels verwerken. Daardoor vergeet je vaker dingen en raak je sneller afgeleid.’ Zo bouwt vermoeidheid zich op en word je nóg gevoeliger voor stress. En zo creëer je zelf een vicieuze cirkel naar uitputting.

'Crëer af en toe een stiltebubbel'

Zijn we dan minder weerbaar?

Ons leven is materieel gezien comfortabeler dan dat van onze ouders en grootouders. En toch zijn we vermoeider en meer gestrest. Zijn we dan minder sterk dan voorgaande generaties? Zeker niet, deze tijd vraagt simpelweg meer van ons. We leven in een digitale wereld, informatie is altijd en overal beschikbaar via onze smartphone. Door globalisering is er meer concurrentie, waardoor bedrijven sneller moeten inspelen op veranderingen. Dit vraagt flexibiliteit en snel kunnen schakelen in ons werk. Daarnaast voelen we de druk van grote thema’s zoals klimaatverandering en economische onzekerheid. Kiki voegt toe: ‘Ook onze perceptie van gevaar speelt een grote rol bij stress. Gevaar, reëel of denkbeeldig, kan je in een stressmodus brengen. Stel, je moet een presentatie geven. Dat is niet gevaarlijk, maar de druk om te presteren kan toch spanning in je lichaam veroorzaken.’ Ons brein en lichaam zijn niet gemaakt voor de constante stroom aan prikkels, hoge verwachtingen en het tempo van de huidige tijd. Geen wonder dat we snakken naar rust.

Welke vorm van rust heb jij nodig?

Alle vormen van rust zijn zinvol, maar niet allemaal in dezelfde mate. Luister naar je lichaam om te onderzoeken waar je nu het meest behoefte aan hebt. Kiki adviseert: ‘Als je dit lastig vindt, kijk dan naar wat je het meest ontwijkt. Vind je bijvoorbeeld dat je altijd door moet gaan? Dan is het waarschijnlijk tijd voor fysieke rust.’ Durf aan rust toe te geven en zie het vooral niet als een zwakte. Kiki: ‘Het is juist krachtig om aan te geven dat je rust nodig hebt. Zo laat je zien dat je goed voor jezelf zorgt en jezelf serieus neemt. En dat is weer een voorbeeld voor anderen.’

Vormen van rust

Rust nemen is dus essentieel. Maar dat doe je niet alleen door wat slaap in te halen, want slapen is niet hetzelfde als uitrusten. Volgens Saundra Dalton-Smith, arts en auteur van het boek Sacred Rest: Recover Your Life, kost alles wat je doet energie. Saundra: ‘Als je manager bijvoorbeeld zegt dat hij iets met je wil bespreken, voel je mogelijk onrust omdat je bang bent voor een conflict. Dit vreet energie, zelfs als je fysiek niet beweegt. Door situaties die energie kosten en slecht voor jezelf zorgen raakt je batterij leeg. Soms zonder dat je het doorhebt.’ Om jezelf te beschermen tegen uitputting en zelfs een burn-out te voorkomen is het volgens Saundra belangrijk om te ontdekken wat voor soort rust je nodig hebt. Ze onderscheidt zeven vormen van rust die een afspiegeling zijn van onze dagelijkse lichaamsfuncties.

Fysieke rust

Hier heeft je lichaam behoefte aan na een drukke dag of een intensieve sportsessie. Slaap is belangrijk, maar ook een warm bad, massage of meditatieve bodyscan helpen om je spieren te ontspannen en spanning los te laten.

Mentale rust

Merk je dat je piekert en moeite hebt met concentreren? Dan is mentale rust wat je nodig hebt. Schrijf je gedachten van je af of neem gedurende de dag korte pauzes om je hoofd leeg te maken. Een simpele ademhalingsoefening kan ook wonderen doen voor je geest.

Zintuigelijke rust

De hele dag worden we blootgesteld aan schermen, geluiden en fel licht. Geef je zintuigen een break door af en toe een bubbel van stilte te creëren. Zet het geluid en de meldingen op je telefoon uit. Ga op een verloren moment niet zitten scrollen, maar sluit even je ogen en richt je aandacht naar binnen.

Creatieve rust

Nadenken en het oplossen van problemen kosten ook energie. Vertrouw eens vaker op je intuïtie, want dat vergt minder energie. Laat je ook inspireren door kunst of de natuur. Een huis vol planten, schilderijen aan de muur of een wandeling door het bos helpen te ontspannen én zorgen voor een beter humeur.

Emotionele rust

Emotionele rust houdt in dat je luistert naar je gevoelens en hiernaar handelt. Wees eerlijk naar jezelf over wat je voelt en nodig hebt. Emoties vertellen je iets. Dit kan betekenen dat je ‘nee’ zegt tegen anderen en ruimte creëert voor wat belangrijk is voor jou. Heeft gegarandeerd een bevrijdend effect.

Sociale rust

Een collega die zijn ergernissen over je uitstort. Die vriendin die het altijd over zichzelf heeft. Sommige mensen geven energie, anderen nemen energie. Breng tijd door met de mensen die je opladen en kies voor relaties die je goed doen. Kwaliteit gaat boven kwantiteit, dus wees ook niet bang om af en toe alleen te zijn. Bovendien is de tijd die je met anderen doorbrengt dan extra waardevol omdat je er bewust voor kiest.

Spirituele rust

Heb je soms het gevoel dat je werk te weinig voldoening geeft? Voel je je moedeloos over wat er in de wereld gebeurt? Onderzoek welke waarden belangrijk voor je zijn om er vervolgens invulling aan te geven. Misschien kun je vrijwilligerswerk doen of je buur­ vrouw op leeftijd een helpende hand bieden. Iets bijdragen en je verbonden voelen met iets groters dan jezelf kan veel rust geven.

Nog meer rust binnen handbereik

Rust vinden in de hectiek van de dag kan best lastig zijn. Hoe vind je de balans tussen inspanning en ontspanning? En hoe laad je jezelf weer op als je weinig tijd hebt? Maak het vooral niet te groot. Een yogasessie, meditatie of ademhalingsoefening kan al helpen. Ze dragen bij aan ontspanning en leren je beter om te gaan met emoties en stress. Wil je eenvoudig beginnen? Overweeg dan de meditatieapp Petit BamBou. Deze laat je laagdrempelig kennismaken met mindfulness, begeleide meditaties en adem­halingsoefeningen. Start direct met een gratis introductieprogramma met meditaties die slechts tien minuten duren. Voor meer verdieping heb je keuze uit verschillende thema’s zoals slaap, rust, omgaan met stress en angst, zelfliefde en leren loslaten. Of laat je verrassen door de meditatie van de dag. Zo kun je jezelf rust gunnen, waar en wanneer je dat nodig hebt. Goed voor jou én je omgeving.

'Jezelf rust gunnen is juist heel krachtig'

Een concrete oefening om meteen te beginnen

• Ga zitten of liggen. Sluit je ogen. Richt je aandacht op je ademhaling.
• Neem even de tijd om je lichaam te observeren. Begin bij je hoofd, dan je schouders, de spieren rondom je schouders.
• Zijn er gebieden die gespannen zijn? Vermoeid? Misschien kun je ze ontspannen, alleen al door je aandacht erop te richten.
• Ga verder met je rug, je buik, je armen, je handen en ga langzaam naar beneden tot aan je voeten.
• Keer na een paar minuten weer terug naar je ademhaling. Voel hoe je lichaam beweegt door je ademhaling.
• Open langzaam je ogen.