Social media, nog veel gevaarlijker dan je dacht

Voor wie nu denkt: ‘mens, waar heb je het over?’ De definitie van ‘dilemma’ is een situatie of probleem waarbij uit twee of meerdere even (on-)aantrekkelijke alternatieven moet worden gekozen. Die keuze kan daarom bijna niet alleen op logische gronden gemaakt worden. De weg om uit een dilemma komen, is meestal dan ook zeer persoonlijk.

Het beeld dat vaak gebruikt wordt bij een dilemma is dat van een aanvallende stier, waarbij je ‘mag’ kiezen door welke hoorn je gespietst wil worden. Het alternatief is de andere hoorn.

Social Media Consultant

In het verleden, toen ik nog werkte als freelance Social Media Consultant, had ik het in mijn columns en bij het (Limburgse) tv-programma waar ik regelmatig aan mocht schuiven, al vaak over de donkere keerzijde van social media. En élke, maar dan ook echt élke workshop, eindigde met persoonlijke vragen van de deelnemers: Hoe ga ik hier thuis mee om? Hoe weet ik wat mijn kind doet? Hoe krijg ik mijn kind weg bij dat scherm/ van zijn telefoon? Ondertussen ben ik een jaar of wat verder en terugkijkend denk ik weleens ‘Was het niet dweilen met de kraan open?’

Maatschappelijke discussie

Al jarenlang publiceren kranten, weekbladen, (semi-)wetenschappelijke tijdschriften zowel off- als online over wat onze schermtijd met ons doet. Met onze sociale contacten, met ons zelfbeeld, met het zelfbeeld van mensen in het algemeen, maar ook met ons brein. En wat te denken van onze overtuigingen? Hoe onafhankelijk denken we nu écht? Niet voor niks leert iedereen bij marketing over het belang van de juiste geuren en muziek, niet voor niks hoorde je jarenlang dat je bij een ‘open huis’ moest zorgen voor verse appeltaart want dat ruikt lekker en dat beïnvloedt hoe de potentiële koper naar jouw huis kijkt. Lees: een grotere kans op verkoop. 

‘The Social Dilemma’

In september kwam Netflix met een nieuwe original: ‘The Social Dilemma’ van director Jeff Orlowski en je ziet daarin oud-medewerkers van Google, Facebook, Pinterest et cetera. die aan de noodtrem trekken. In alle eerlijkheid: ik was wat sceptisch. Zoals gezegd, heb ik het hier al heel vaak over gehad en ik ben getrouwd met een computertechnerd met paranoïde trekjes als het gaat om online veiligheid. Maar ik wilde deze docu toch zien, want daarin gaat het over wat er ongemerkt met mijn brein gebeurt zodra ik op Facebook en Insta zit. Spoileralert en tip ineen: ik ben heel blij dat mijn smart phone negen van de tien keer op ‘stil’ staat en dat ik 95% van de notificaties op ‘uit’ heb staan.

Facebook reageert

Een reactie van Facebook kon natuurlijk niet uitblijven en uiteraard (?) gaan ze tegen de docu in door te wijzen op ‘fouten’.

De boodschap blijft overeind

Hoe je er verder zelf ook in zit, ik hoop dat 'The Social Dilemma' bij een groot publiek tot meer bewustwording leidt. De gevaren van social media zijn niet gering. En in de bizarre tijd waar we nu leven, is het extra belangrijk om je bewust te zijn van wat je post, wat je deelt, wat je leest, én welke ‘onschuldige spelletjes’ (wat voor soort dier ben jij? Wat zegt jouw naam over jou?) je speelt. Juist nu, middenin de coronacrisis, met verkiezingen op komst (en niet alleen in Nederland) en complottheorieën die overal opduiken, zijn mensen niet alleen afhankelijk van alle platforms, we vertrouwen er ook op. En dát is misschien niet zo heel erg slim.

Must See

Aan iedereen in het onderwijs kan ik alleen maar zeggen: Zorg dat je deze docu met zoveel mogelijk leerlingen kijkt en ga erover in gesprek.

Jaja, ook ik ...

Natuurlijk zijn er ook hele goede aspecten aan social media: contacten met familie en vrienden die ver weg wonen, mensen die geholpen kunnen worden en het bereiken van een grote groep mensen voor het goede doel. Ik zeg ook zeker niet dat je nu al je accounts moet deactiveren. Sterker: ook dit staat online en op Facebook. Dat is dus precies het dilemma ? Maar een stuk inzicht en zelfkennis? Daar is nog nooit iemand slechter of dommer van geworden...