Leestip: Nausicaa Marbe's 'Wachten op het westen'

'Je leeft met het gevoel dat het echte leven ergens anders op je wacht.'

Lege schappen in de supermarkt. Rijen voor de winkels. Grenzen dicht. Verboden bijeenkomsten in huis en mensen die afstand van je houden, alsof je verdacht bent.

Het begin van de coronacrisis, toen het leven radicaal veranderde, onzeker en benauwend werd, voelde voor schrijver en no nonsens columnist Nausicaa Marbe (58) akelig vertrouwd aan. Het gevoel opgesloten te zijn, de gedachte dat de tijd stilstaat, dat het echte leven zich later zal afspelen, in een betere wereld, had ze eerder meegemaakt.

De lockdown voerde haar direct terug naar haar jeugd in communistisch Roemenië, onder de dictatuur van Nicolae Ceausescu. Die ervoer ze als een negentien jaar durende quarantaine in een dictatuur waar schaarste en onderdrukking heersten.

De mensen waren bang, maar tegelijkertijd levenslustig en rebels. In het artistieke milieu van Boekarest waarin ze opgroeide genoot ze ondanks alles een gelukkige jeugd. Dankzij ouders die hun leven niet door politieke terreur lieten vergallen.

Ze schreef er een boek over: 'Wachten op het westen'. Niet dat ze een mondkapje dragen vergelijkt met het leed van dat regiem dat ze vergelijkt met een politieke pandemie die zo'n veertig jaar duurde ('We hebben tijdens de pandemie nog steeds een goed leven gehad, dus zo veel hebben we niet te klagen'). Het was mee iets wat op de achtergrond was geraakt door haar leven in Nederland, waar ze sinds 1982 woont, werkt en zeer kritisch is op aanvallen op de westerse vrijheid.

Het werd getriggerd door het moment dat de koffie op was en er nergens in de buurt nog koffie te krijgen was. "Mijn dochter hoorde mijn man en ik daarover praten en ze zei: 'Wat? Is er geen koffie meer?' zegt Marbe in Trouw. "Toen was ik ineens terug in het Roemenië van mijn jeugd. Er viel een kwartje; ik heb een kind dat in welvaart leeft, in vrijheid, in het westen, van dezelfde leeftijd als toen ik hier in Nederland kwam en ze stelt een vraag die ik destijds had kunnen stellen, toen in Roemenië basisproducten voorgoed uit de socialistische handel verdwenen."

"Ik zag ineens twee periodes uit mijn leven elkaar overlappen. Ik werd overvallen door een enorm gevoel van onzekerheid, en besefte dat ik dat eerder had meegemaakt in Roemenië. Je weet niet wat er gaat gebeuren, of het ooit nog goed komt. Je zit gevangen en je kunt geen kant op. Je leeft met het gevoel dat het echte leven ergens anders op je wacht."

Wachten op het Westen van Nausicaa Marbe een liefdevol portret van haar ouders en een ode aan de vrijheid die je onherroepelijk aan het denken zet (Prometheus, € 22).

Foto (c) Bob Bronshoff / ANP

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in