Simone Kleinsma: 'Je beseft dat je zelf de slingers moet ophangen'

Over opruimen, koesteren en verder gaan na verlies.

Net na de première van 'Hello Dolly!', waarin Simone Kleinsma de hoofdrol speelde, kwam door corona alles stil te liggen. Ze deed 'wat iedereen deed'. "Kasten opruimen, de garage reorganiseren," zegt ze in NRC. 'We zijn nog nooit zo schoon en opgeruimd en proper geweest, haha. Ik stond in de file bij het grofvuil.'

Ze merkt dat ze 's morgens wat langer uitslaapt, het is zomaar negen uur. 'Dan start ik op met een koffietje en een broodje en een dingetje, en dan ga ik eens bedenken wat ik ga doen vandaag. Ik probeer veel te wandelen, met een hoorspel op mijn hoofd, en als ik thuiskom ga ik maar weer eens een laatje of een kastje doen, en dan kom ik van alles tegen.'

Ze schrijft ook dingen op, in een boekje, aan Guus Verstraete, die in 2017 onverwacht overleed. Eerder sprak ze daar openhartig over in Nouveau. 'Het gemis is er nog steeds, en hoe!' zegt ze. 'Ik doe mijn best om het te leren, het sololeven. Dat móet, maar ik vind het nog steeds buiten­gewoon ongezellig en soms ook heel moei­lijk. Het zit 'm vaak in heel basale dingen, bijvoorbeeld als ik 's nachts na een voorstel­ling thuiskwam in een leeg huis of 's ochtends alleen voor mezelf een ontbijtje sta te maken. Je mist alles, álles. Een heel iemand, met wie ik meer dan dertig jaar samen ben geweest, die een deel van mezelf is gewor­den. Dat is niet zomaar opgelost. Wat ook niet hoeft, want mijn liefde voor Guus wil ik het liefst bij me houden. Maar je moet wel door.'

Moeten is één ding, maar hoe kreeg je het voor elkaar?

'Juist ook dankzij mijn vak. Annie (de musical over Annie M.G. Schmidt – red) is mijn reddende engel geweest, zeg ik altijd. Al was het de meest bizarre repe­titietijd die ik ooit heb meegemaakt. De man van Annie ging ook dood, dus daar stond ik op de middenstip in het DeLaMar, zingend over mijn eigen situatie: “De wereld is won­derlijk leeg zonder jou”.

Ik dacht: hoe is het mogelijk, dít lied, op dít moment?! In het begin kon ik alleen maar huilen en dan toch steeds nóg een keer proberen. Er waren ook lieve mensen om me heen, die me hielpen en me in de gaten hielden. En op een gege­ven moment voelde ik dat ik controle kreeg. Dat ik de emotie van het lied kon géven aan het publiek.'

Privé had je ook lieve mensen om je heen, toch?

'Nou en of! Guus en ik hadden een gezamenlijke vriendenkring, dus iedereen was in de rouw. Maar mij hebben ze echt gedragen. Paul (de Leeuw, red.) bracht heel lang elke dag eten. De Troostkeuken noem­den we dat. Dan hing er op zaterdagmorgen weer een zakje met verse croissants en een flesje jus aan de deur. Iedereen was er voor me, op z'n eigen manier. Marjolijn (Touw, red.), met wie ik een zustergevoel heb. Joop en Janine (van den Ende, red.), die ook zeer dierbare vrienden zijn. En zo kan ik nog even doorgaan. De afgelopen jaren heb ik gemerkt hoe fijn dat is: het vertrouwde, het samen lachen, huilen, alles wat vriendschap kan inhouden. Ik bof geweldig, ondanks alles, dat ik zulke bijzondere mensen in mijn omgeving heb. Dat ik nog steeds recht­op sta, dank ik in de eerste plaats aan hen.'

Gewoonlijk kruipt ze, als het tegenzit, het liefst in een holletje, vertelt ze. Maar deze keer niet. 'Na het overlijden van Guus heb ik echt zó gestaan.' Ze spreidt haar armen uit; pure ontvankelijkheid. Een natuurlijke reflex en tegelijkertijd de beste overlevingsstra­tegie, beseft ze nu. 'Je móet je openstellen.'

Heb je de afgelopen tijd ook jezelf opnieuw ontdekt?

'Ik ben nog op zoek. Als je leven zo verweven is geweest, is dat toch de vraag waarbij je uitkomt: wie ben ik? Ik weet nu wel dat ik kracht heb. Net als mijn moeder. Dat had ik me nooit zo gerealiseerd, maar zij was maar twee jaar ouder dan ik toen ze alleen kwam te staan. Ik was toen 28, stond middenin het leven en ging honderd pro­cent voor mijn werk. Maar achteraf denk ik dat ik best eens wat vaker aan haar had kunnen vragen: “Hoe gaat het nu met je?” Ze heeft het in elk geval fantastisch gedaan, tot haar 86ste. Voor mij is ze een groot voor­beeld.'

'Op een gegeven moment ben ik gestopt met rond­bellen omdat ik dacht: dit wordt treurig'

Niet dat ze de hele tijd krachtig zit te zijn, zegt ze. 'Wat ik soms vervelend vind, is alleen ergens naartoe gaan. Ook door dit.' Met haar wijsvinger tekent ze een denk­beeldig vierkant rond haar – bekende – gezicht. 'Vorig jaar wilde ik heel graag naar een balletvoorstelling met Igone de Jongh, maar niemand kon mee. Op een gegeven moment ben ik gestopt met rond­bellen omdat ik dacht: dit wordt treurig. Dan besef je dat je zelf de slingers moet ophan­gen. Dus ik ging, in mijn eentje, en ik heb genóten. Alleen de pauzes vond ik lastig. Sta je daar met je koffie een beetje in een foldertje te bladeren om maar niet om je heen te hoeven kijken. Maar ik ben het wel blijven doen, want anders leer je het nooit.'

Bijna luchtig besluit ze: 'Nou ja, zo gaat het dus een beetje. En ik kan echt zeggen: het gaat goed. Met af en toe een enorme dip. Maar dat worden er wel minder en ze duren ook korter. Dus op den duur zal de weg vast redelijk glad zijn.'

Spelen zit er nog even niet in, maar ze staat te popelen – pensioen, daar moet Kleinsma niet aan denken.

'Ha, nee! Fysiek wordt het wel wat moeilijker. Mijn been komt niet meer tot hier (ze steekt haar arm schuin de hoogte in), maar tot hier (haar arm maakt nu een rechte hoek). Dat is dan maar zo. Ik heb wel tegen goede vrienden gezegd dat ze me van het podium moeten trekken als het niet meer om aan te zien is, al heb ik dat zelf vast ook wel door. Maar uit mezelf stoppen… Ik weet dat anderen het doen. Jasperina de Jong was bijvoorbeeld pas 64 toen ze een punt achter haar carrière zette en ze schijnt het optre­den totaal niet te missen. Aan de andere kant heb je mensen als Mary Dresselhuys, die tot ver na haar tachtigste is blijven spe­len. Je weet het natuurlijk nooit, maar ik zie mezelf toch eerder bij die laatste categorie horen. Dat hoop ik ook heel erg.'