Farah Diba: 50 jaar na het duurste feest ooit

De ex-keizerin wordt vandaag 83 jaar.

Vandaag precies vijftig jaar geleden sloot Farah Diba, de derde en laatste vrouw van sjah Reza Pahlavi, uitgeput drie dagen decadent feesten af, niet wetende dat het 't begin van het einde van haar bestaan als keizerin van Perzië zou zijn.

In oktober 1972 liet de sjah van Perzië (het huidige Iran) 18 ton voedsel invliegen voor de 2500ste verjaardag van zijn land en uiteraard ook ter meerdere eer en glorie van zichzelf.

Onder de gasten bevonden zich keizers, koningen, presidenten en sjeiks die drie zinderende dagen werden onthaald tussen de ruïnes van Persepolis, door 120 obers en 40 koks, afkomstig uit het paleis of even geleend van Maxim's in Parijs, destijds het beste restaurant ter wereld.

De westers georiënteerde Shah Reza Pahlavi wilde er de wereld een nieuw Perzië mee laten zien: een modern land dat zich niet liet beknotten door religieuze heersers, maar inzette op welvaart in de vorm van olie en handel met het westen.

Renaissance?  

"Het Pahlavi-tijdperk was voor periode van Renaissance voor de Iraanse beschaving," zegt Farah Diba in haar memoires.

Je kunt je afvragen hoeveel schoonheid uit het land zelf kwam, gezien het feit dat de sjah Franse architecten, decorateurs en couturiers aantrok om zijn oase een beetje leuk aan te kleden.

Billion dollar camping

Er werd naast de ruïnes een dorp opgetrokken in de vorm van zo'n vijftig luxe tenten als suites voor de gasten. Elke tent ↓  bestond uit twee slaapkamers, twee badkamers, een kantoor en een weelderig ingerichte salon met ruimte voor 12 mensen. Een wandtapijt, met daarin een portret van de logé geweven, hing aan de wand als geschenk.

De grote tent (68 x 14 meter) diende als banketzaal. Het duurde een jaar om de nederzetting te bouwen en er ging 37 km aan zijde doorheen.

De tenten stonden langs vijf straten die allemaal begonnen bij een centrale fontein.  

Het toppunt van decadentie

Het kon niet op: er werden 50.000 zangvogels uit Europa overgevlogen die drie dagen later dood waren.

Ze waren niet bestand tegen de temperatuurwisselingen in de woestijn: 40+ graden over dag, onder nul 's nachts. Het 'brak mijn hart' aldus Farah Diba. 

Bos in de woestijn

De vrouwen kregen de beschikking over een eigen bunker voor hun juwelen. Voor elke maaltijd moesten ze iets nieuws dragen.

Dit is de grote tent. Naast het tentenkamp werd een vliegveld gebouwd en er werd een snelweg van 1000 km aangelegd van Teheran naar Persepolis. Naast de ruïnes werd een compleet bos geplant.

Gekibbel over de kaviaar

Er werd voor 150 ton keukenapparatuur naar de woestijn gebracht, waar Louis Vaudable, destijds eigenaar van Maxim's in Parijs, de culinaire zaken onder zijn hoede had. De voorbereidingen begonnen in de zomer, tijdens de drie dagen feest ging er 2700 kilo rund, varken en lam doorheen, met nog eens 1280 kilo gevogelte en wild.

Over de hoeveelheid kaviaar wordt nog altijd gekibbeld: de een zegt 30 kilo, de ander 150 kilo. Het was het enige dat uit Perzië zelf kwam, al het andere eten werd ingevlogen uit Parijs. Trucks vol ijs moesten de boel koel houden.

Farah Diba twijfelde

Farah Diba in haar memoires: "Het stoorde me dat er zoveel buitenlandse leveranciers waren ingeschakeld. Het druiste in tegen mijn Iraanse gevoelens: het waren de duurste terwijl we ook landgenoten hadden kunnen inschakelen. Kon dat nog worden geregeld? Ik kreeg te horen dat het gezien de tijdsdruk nodig was om gebruik te maken van Europese expertise."

Wijnkelder in de woestijn

De 70 meter lange tafel slingerde als een slang door de grote tent, 125 vrouwen borduurden zes maanden aan het tafelkleed.

Geschonken werd er ook: in een speciaal gegraven wijnkelder lagen vier weken van te voren al 2500 flessen champagne en 1000 flessen Bordeaux klaar.

Koningen aan de Nescafé

Het enige wat even door de planning was geglipt was de koffiemachine: die kon slechts twee kopjes tegelijk produceren, een beetje weinig voor 500 gasten. Die niet doorhadden dat ze allemaal Nescafé uit enorme ketels dronken.

Ook de vintage cognac uit 1860 telde slechts 12 flessen, dat werd opgelost door Courvoisier in lege flessen te gieten: het viel alweer niemand op.

Luxe voor toch al rijke mensen

De kosten waren astronomisch - omgerekend 550 miljoen euro - en naast bewondering was er ook kritiek, op zoveel luxe voor rijke mensen in een land waar nog zoveel armoede was.

Farah Diba - haar kroon telde 1469 diamanten en 177 robijnen, smaragden en parels - vond die geluiden in de Westerse pers "het moeilijkst en het meest deprimerend. Het was echt hun stokpaardje. Wat voor monarchie draagt Lanvin en eet bij Maxim's terwijl het volk soms honger heeft en niet naar school kan? Op de laatste groepsfoto bij het slotvuurwerk kun je me een zucht van verlichting zien geven."

Het begin van het einde

We weten allemaal hoe het verder ging. In de steden hielden de middenklasse en de upper classes er een westerse en luxueuze levensstijl op na. Terwijl de bewoners van het platteland bittere armoede leden vanwege onsuccesvol verlopen landhervormingen. Dat leverde eind jaren zeventig steeds meer protesten op, zoals van deze studenten. 

De sjah overspeelde zijn hand met zijn decadentie levensstijl, de Iraanse revolutie maakte een einde aan zijn positie. Perzië werd na een referendum een islamitische republiek in de vorm van een streng religieuze fundamentalistische staat. 

Ballingschap

De afgezette keizer vluchtte met Farah Diba en hun vier kinderen Reza, Ali, Farahnaz en Leila in 1979 het land uit.

Hij stierf een jaar later aan kanker, in ballingschap in Cairo.

Farah Diba verdeelt tegenwoordig haar tijd tussen Washington waar haar twee nog levende kinderen (Ali en Leila kampten met depressies en namen hun eigen leven) met hun gezinnen wonen en Parijs. Het feestje voor haar 83ste verjaardag zal bescheiden zijn. En afgaand op haar memoires vond ze het Feest der Feesten in 1971 ook toen al veel te veel van het goede.  

Foto's (c) Getty Images, Brunopress, ANP

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in