Paleisruzie tussen Beatrix en WA over Máxima in 2001

Willem-Alexander was bereid de troon op te geven voor de liefde.

Overmorgen vieren koning Willem-Alexander en koningin Máxima hun 20ste huwelijksverjaardag. Het was een mooie dag, maar die kwam niet zonder slag of stoot tot stand, zo blijkt uit de 4-delige documentairereeks Een Porseleinen Huwelijk, waarvan de eerste aflevering vanavond te zien is.

Máxima en haar vader Jorge in 1979

De hele kwestie rond de vader van Máxima en het dictator Videla-verleden van Jorge Zorreguieta lag extreem gevoelig en was nog niet geregeld toen Willem-Alexander het officieel wilde maken met zijn vriendin, Máxima Zorreguieta.

Beatrix en de Zorreguieta's bij de doop van prinses Alexia

Koningin Beatrix wilde niet dat haar zoon naar Buenos Aires ging om de hand van Máxima te vragen aan zijn schoonvader Jorge Zorreguieta. Moeder en zoon kregen daarover in 2001 onenigheid op Paleis Noordeinde, onder toeziend oog van minister-president Wim Kok en minister van Staat Max van der Stoel.

De makers van de documentaire putten uit de aantekeningen die Max van der Stoel maakte als onderhandelaar namens de Nederlandse regering. Zijn missie was verhinderen dat de omstreden vader op de bruiloft zou zijn. Jorge Zorreguieta was vijf jaar staatssecretaris van Landbouw in het omstreden Argentijnse regime van Videla, dat tienduizenden politieke tegenstanders om het leven bracht.

'Hare Majesteit schrok'

Het leidde bijna tot een constitutionele crisis, omdat de kroonprins wilde trouwen, ook al zou de politiek geen toestemming geven voor het huwelijk als Jorge Zorreguieta naar de bruiloft zou komen.

Kernachtige taal hielp om de realiteit tot koningin Beatrix door te laten dringen 

Op 15 januari 2001 was op Paleis Noordeinde een bijeenkomst met koningin Beatrix, kroonprins Willem-Alexander, minister-president Wim Kok en toponderhandelaar Max van der Stoel. Op het paleis zei Kok over de schoonvader, aldus het handgeschreven gespreksverslag van Van der Stoel: "Hij kan niet komen." Het verslag: 'Hare Majesteit schrok, had het niet zo duidelijk gehoord.'

Willem-Alexander wilde naar Buenos Aires om Jorge Zorreguieta om de hand van zijn dochter te vragen

In het gesprek kondigde Willem-Alexander aan dat hij aan het einde van die week naar Argentinië zou gaan om toestemming van Máxima's vader te krijgen voor het huwelijk. Van der Stoel noteerde: 'Prins van Oranje, aanstaand weekend wil hij naar Buenos Aires om haar hand te vragen. Hare Majesteit wil niet. Prins van Oranje wil. Verrassing voor Máxima.' Máxima wist nog niet van de voorgenomen reis van Willem-Alexander.

'U zet mij voor blok'

Kok lichtte toe waarom Máxima's vader niet welkom kon zijn op het huwelijk: hij was staatssecretaris in de dictatuur onder Videla. Willem-Alexander reageerde kwaad op Kok, aldus Van der Stoel. 'Prins van Oranje boos. 'U wilt verklaring bij stippeltjes laten tekenen. (...) U zet mij voor het blok'.'

Aan het einde van de verhitte sessie maakte Beatrix duidelijk dat ze snapte welke implicaties dit kon hebben voor de toekomst van de monarchie, aldus Van der Stoel. 'Hare Majesteit na afloop tegen Kok: 'Ik ben u dankbaar, gevolgen niet te overzien'.'

Woede en tranen

Later in 2001, toen de lucht geklaard was: Willem-Alexander, Wim Kok en Máxima, met haar been in het gips.

Op 19 januari ontving Kok Willem-Alexander en Máxima op het Catshuis waar ook wetenschapper Michel Baud was ontboden om zijn onderzoek te presenteren naar de Videla-jaren en de positie van Jorge Zorreguieta die volgens het onderzoek 'fout' was geweest.

Liefde maakt impulsief

Baud vertelt in de documentaire wat hij aantrof: een woedende kroonprins en een snikkende Máxima. Hij kreeg als boodschapper van het slechte nieuws de volle laag.