'Amalia zit weinig in de knoop met zichzelf'

Peter Rehwinkel schreef een boek over de kroonprinses.

Peter Rehwinkel (57) geeft het onomwonden toe: hij vond het soms best ongemakkelijk om een boek te schrijven over een 17-jarige. Maar het voormalige Eerste en Tweede Kamerlid en oud-burgemeester is nu eenmaal ‘gepassioneerd door staatsrecht’.

En op dat gebied staat er nogal wat te gebeuren aan het einde van dit jaar, met de 18de verjaardag van prinses Amalia op 7 december. ,,Ik vond het toch een goede aanleiding om vanuit een staatsrechtelijk-historische invalshoek haar positie en die van haar voorgangers uit te leggen,’’ zegt Rehwinkel in het Algemeen Dagblad.

(c) Algemeen Dagblad 2021 

Dankzij zijn netwerk in Den Haag sprak hij voor Amalia, de plicht roept vele (voormalige) politici, tot aan Mark Rutte toe. Hij ontmoette Herman Tjeenk Willink, vertrouweling van de familie en peetoom van Amalia, die wel pannenkoeken voor de prinses heeft gebakken en met haar en haar zusjes naar de kermis ging. Zo schetst Rehwinkel op meer momenten een beeld van Amalia’s leven.

Amalia & haar titel

Tot aan 30 april 2013, de dag van de abdicatie van Amalia’s oma Beatrix en inhulding van haar vader Willem-Alexander, kende Nederland nog geen Prinses van Oranje.

Rehwinkel: ,,Althans, niet zoals ik dat in het boek noem: naar eigen recht.’’

Korte reis door de tijd: in 1530 viel de titel Prins van Oranje in handen van het hoofd van de Nassau’s, sinds 1815 is de titulatuur weggelegd voor de eerste troonopvolger binnen die familie.

Prinses Beatrix houdt een radiotoespraak voor haar 18de verjaardag

Rehwinkel: ,,Maar dat waren louter mannelijke troonopvolgers. Dat veranderde pas echt bij de grondwetswijziging in 1983, toen geen onderscheid meer werd gemaakt tussen mannelijke en vrouwelijke troonopvolgers. Maar dat is dus de reden waarom Beatrix, Juliana en Wilhelmina nooit Prinses van Oranje zijn geweest.’’

De term ‘kroonprinses’ bestaat in Nederland feitelijk niet, want wij kennen geen kroning van het staatshoofd, maar een inhuldiging. ,,Toch gebruik ik de term zelf ook in mijn boek, omdat het natuurlijk wel een informele aanduiding is.’’

Amalia & de komende jaren

Ze is na haar geslaagde eindexamen net begonnen aan een tussenjaar, Amalia. Met reizen, voor zover corona dat toelaat, en stages bij bedrijven. In zijn boek beschrijft Rehwinkel dat ze waarschijnlijk dit jaar nog met een ceremonie zitting neemt in de Raad van State (‘ze wordt dus geen lid, zoals je vaak hoort’).

(c) Rudolphous

Waarschijnlijk begint ze na de volgende zomer aan een studie in vermoedelijk Leiden en misschien wel aan Noordeinde 66 in Den Haag gaat wonen – de voormalige woning van haar ouders, die nu als pied-à-terre door oma Beatrix wordt gebruikt.

,,Dinsdag maken we waarschijnlijk de laatste Prinsjesdag zonder Amalia mee. Ik denk dat ze volgend jaar met haar ouders in de Glazen Koets stapt en dus niet de Gouden Koets, om de aandacht niet al te veel op dat voertuig te vestigen.

Onderonsje van prinsessen Amalia en Beatrix bij de inhuldiging van Willem-Alexander in 2013.

Maar de wezenlijkste verandering is natuurlijk dat ze vanaf 7 december op elk moment koningin kan worden, zodra haar vader – excuus voor het macabere beeld – sterft. Je mag hopen dat ze het koningschap net als Willem-Alexander, Beatrix en Juliana mag aanvaarden met haar voorganger naast zich, maar het is geen zekerheid.

Wat ik echt opvallend vind: alle troonopvolgers hebben moeite gehad met het idee dat zij het moeten doen. Bij Amalia is die strijd, dat verinnerlijken, zo weinig zichtbaar. Net als haar puberteit, die was voor de buitenwacht niet manifest. Van mensen om haar heen hoor ik dat ook: deze prinses zit weinig in de knoop met zichzelf.’’

Amalia & haar privileges

Gaat het over de Oranjes, dan gaat het zeker het laatste jaar al snel over privileges.

Amalia die een handgeschreven brief aan demissionair premier Rutte schreef, waarin ze liet weten voorlopig af te zien van haar riante toelage. Het sluiten van en jagen op kroondomein Het Loo.

De vluchten met het regeringstoestel, dat overigens ook ter beschikking staat voor de ‘vermoedelijke opvolger van de koning’ (lees: Amalia) als ‘de vlucht onderdeel is van een reis uit oriënterend oogpunt in het licht van zijn toekomstige functie’. Pak even koffie en lees die zin dan gerust nog een keer.

Rehwinkel: ,,Ik vind zelf vooral: hoe je ook tegen de monarchie aankijkt, ik meen dat ze een fundamentelere kijk en debat verdient. De discussie over de toelage van de troonopvolger mag niet klaar zijn met de gouden greep van dat briefje van Amalia. Hoe ongemakkelijk is het dat zij dat bedrag krijgt, maar zelf terug moet storten. Dat mogen we niet nog een troonopvolger na haar aandoen.’’

Amalia & de krijgsmacht

Voor het eerst krijgen meiden die 18 worden dit jaar een brief van het ministerie van Defensie, dat ze staan ingeschreven voor de militaire dienstplicht. De opkomstplicht is weliswaar in 1997 afgeschaft, maar de dienstplicht niet.

Kroonprinses Elisabeth van België zat een jaar op de militaire academie als voorbereiding op haar latere taken

Hoewel het Nederlandse staatshoofd anders dan bijvoorbeeld in België niet de opperbevelhebber van het leger is, houdt Rehwinkel er rekening mee dat ook prinses Amalia na haar studietijd in actieve militaire dienst zou kunnen gaan.

'Ze zal toch op enige wijze aandacht moeten geven aan de krijgsmacht'

,,Bij alle onderdelen van defensie zijn inmiddels vrouwen werkzaam, in zowel militaire als civiele functies. De keuze is aan haar, maar zij zal bij de voorbereiding op haar koningschap toch op enige wijze aandacht moeten geven aan de krijgsmacht.’’

Amalia & haar leven

Hoewel het boek over Amalia dus vooral over staatsrecht en de geschiedenis van haar voorgangers als troonopvolgers handelt, beschrijft Rehwinkel tussen de regels door aardige details over haar leven en opvoeding.

Willem-Alexander: ‘Als je grootmoeder vertrekt, ga je staan’

Oud-thesaurier (geldbewaarder) Joop Baars was getuige van een bezoekje van toenmalig koningin Beatrix aan haar oudste zoon en diens gezin op villa Eikenhorst in Wassenaar. Ze stond op het punt te vertrekken.

Mei 2021: prinses Beatrix & de Royal Reuzen

Uit het boek: ,,Toen de prinsesjes geen aanstalten maakten om uit hun stoel omhoog te komen, was vader Willem-Alexander onverbiddelijk: ‘Als je grootmoeder vertrekt, ga je staan’.’’

Net als haar vader en oma is Amalia bezig met haar geloof. Voor de coronacrisis voerde Amalia één ‘seizoen’ elke drie weken gesprekken over de Bijbel en de betekenis van dit boek met leeftijdsgenoten, aan de eettafel van de Haagse dominee Pieter Lootsma. Door de pandemie heeft dit geen vervolg gekregen.

'Voor haar publieke uitingen heeft Amalia (nog) geen mediatrainingen gehad'

En tot slot de afdeling communicatiemiddelen en sociale media. Ja, net als iedere andere 17-jarige zit de prinses van Oranje volgens Rehwinkel in verschillende WhatsAppgroepen. Voor haar publieke uitingen heeft ze (nog) geen mediatrainingen gehad, wel schuift ze bij briefings over Koningsdagen met haar zussen aan.

Bij andere publiciteit rond Amalia kunnen medewerkers van de Rijksvoorlichtingsdienst rechtstreeks met haar overleggen, via WhatsApp of telefonisch, zonder tussenkomst van de premier of het koningspaar.

Amalia heeft, net als de andere leden van de koninklijke familie, haar eigen accounts op sociale media, schrijft Rehwinkel. Ze was/is onder schuilnamen actief op platforms als Instagram en TikTok.

Uit Amalia, de plicht roept: ,,Ook al was haar profiel afgeschermd, in haar bio waren gezond-puberale teksten te lezen. ‘Never in the mood for school’ (nooit zin in school) en ‘Sassy, classy and with a touch of badassy’. Dat is Amerikaanse straattaal voor: brutaal, stijlvol en een beetje cool.’’

Heerlijk detail: Máxima op Instagram als @momiswatchingu.

Haar ouders houden de verrichtingen van Amalia en haar zussen op sociale media nauwlettend in de gaten. Een Instagram-account van Máxima was: @momiswatchingu.

​Amalia, de plicht roept Uitgeverij Prometheus 296 pagina’s, 25 euro

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in