Zin en onzin over havermelk en je gezondheid

Dat iemand op Insta wat roept, wil nog niet zeggen dat het ergens op slaat.

Havermelk zit in de lift, als onderdeel van een steeds populairder wordende vegetarische dan wel vegan lifestyle. Daar is niet iedereen gelukkig mee.  

In een veelbekeken video op Instagram krijgt haverdrank, en dan vooral die van één merk, ervan langs van een ondernemer. Hij beweert dat deze drank schadelijk is voor je lichaam. Heeft hij gelijk? Nee. Haverdranken zijn niet zo gezond als ze lijken, maar de drank is niet schadelijk voor je lichaam.

Wie de video bekijkt, zou bijna bang worden om deze drank te kopen

Op sociale media komen geregeld gezondheidsclaims voorbij. Deze video over haverdrank is 168.000 keer bekeken. Het product zou funest zijn voor je gezondheid en gevaarlijker zijn dan cola. Wie de video bekijkt, zou bijna bang worden om deze drank te kopen.

De maker is Mike Verest, een ondernemer die gezondheidsproducten verkoopt. In zijn filmpje gaat hij tekeer tegen Oatly alsof de Zweedse voedingsmiddelenproducent vergif zou verkopen. De video kreeg 2.670 likes en meer dan twaalfhonderd reacties. Het slechte van de haverdrank? De suikers en de koolzaadolie die het bevat.

Is dit drankje echt zo slecht voor je gezondheid? Nu.nl checkte het grondig. De havermelksoorten uit de supermarkt zijn inderdaad niet zo gezond als ze lijken. Het Voedingscentrum heeft in zijn eigen app Kies ik gezond? 84 soorten haverdrank uit de supermarkt beoordeeld. Geen enkele past in de Schijf van Vijf, omdat er te weinig eiwit in zit om als een goede melkvervanger te dienen.

Gevaarlijke suikers lijken mee te vallen

Maar met de gevaarlijke suikers lijkt het wel mee te vallen. Voedingsspecialist Iris Groenenberg van het Voedingscentrum vergelijkt de drank met frisdrank. "Een longdrinkglas cola bevat 26 gram suiker, dat is 6,5 suikerklontje. De beker haverdrank bevat 6 gram suiker, dat is anderhalf suikerklontje. Haverdrank bevat dus niet zo veel suiker als cola."

De variant van Oatly, die Verest in de video noemt, bevat wel iets meer suiker dan gemiddeld. Het gaat om 10 gram per beker, oftewel 2,5 suikerklontje. Dat is nog minder dan de helft van de suiker die in cola zit.

Maar het gaat niet alleen om suiker, is de claim in de video. Het gaat om de glykemische index. Hoe zit dat? "Een hoge glykemische index zorgt er vooral voor dat de bloedsuiker snel stijgt. En ook weer daalt", legt diëtist Berdien van Wezel uit.

'Te veel ophef over glykemische index'

Dat een product je bloedsuiker sterk omhoog brengt, betekent volgens de voedingsdeskundige niet automatisch dat het meteen levensgevaarlijk is. "Er is te veel ophef over de glykemische index. Eet je er iets bij, dan is het effect al vele malen kleiner. Drink je bijvoorbeeld deze 'melk' met een boterham met kaas, dan beïnvloedt de kaas de glykemische index in positieve zin."

Een product is op zich niet ongezond of gezond. Het gaat om je totale voedingspatroon

Een product is op zich niet ongezond of gezond, zegt Groenenberg. Het gaat om je totale voedingspatroon. Als je een keer haverdrank in je cappuccino doet, kan dat geen kwaad.

Oatly, de producent van de haverdrank, kan deze site niet te woord staan. In de zomerperiode is niemand bereikbaar voor een interview. In een verklaring wijst de Zweedse fabrikant op de goede stoffen in haver, zoals koolhydraten, eiwitten en onverzadigd vet. In dit proces zetten de enzymen een deel van de zetmeel om in maltose. "Dit is vergelijkbaar met hoe het lichaam zetmeel omzet in suiker tijdens de vertering."

Maltose uit havermelk niet te vergelijken met pure maltose

Je kunt het effect van maltose uit de havermelk niet vergelijken met dat van pure maltose, vindt Oatly. Ook de vezels, het vet en de eiwitten in de drank hebben volgens het bedrijf effect op de glykemische index. Net als diëtist Van Wezel wijst de producent erop dat mensen vaak verschillende voedingsmiddelen tegelijk eten.

Over de koolzaadolie meldt Oatly dat in die van het bedrijf onverzadigde vetten zitten. Het zou om grotere hoeveelheden gaan dan in de meeste plantaardige olie. Ook bevat het volgens de maker een "goede hoeveelheid" omega 3-vetzuren. Deze vetzuren beschermen volgens het Voedingscentrum tegen hart- en vaatziekten en passen in een gezonde voeding.

Klaar met bangmakerij

Tijn Elferink, gezondheidsjournalist bij deze site, is klaar met die bangmakerij. "Vet is niet per definitie ongezond, er zijn gezonde en ongezonde vetten.

'Zolang je geen tientallen kopjes per dag drinkt, kun je je beter druk maken om de koekjes die je erbij eet'

Koolzaadolie zit aardig aan de goede kant van het spectrum. Bovendien: de Oatly waar het hier om gaat, is dus voor je cappuccino. Een kopje bevat dan zo'n anderhalve milliliter olie. Zolang je geen tientallen kopjes per dag drinkt, kun je je beter druk maken om de koekjes die je erbij eet."

Over het stoppen met havermelk is Elferink het wel eens. "Minder melk drinken is een goed streven, maar haverdrank is een belachelijk duur product. Als je een liter water en zo'n 100 gram havermout in je blender gooit, heb je voor een paar cent je eigen haverdrank."

'Als consument kun je je mening beter baseren op betrouwbare bronnen'

Verest is inmiddels alweer vele video's verder. Zout is volgens hem een superfood en dierlijke vetten helen je. Verest, die zich holistisch gezondheidsdeskundige noemt, drukt zijn volgers op het hart vooral zelf onderzoek te doen.

"Vloggers kunnen van alles roepen", vindt Elferink. "Of informatie correct is, is helaas niet van belang. Als consument kun je je mening beter baseren op betrouwbare bronnen, zoals dit artikel waarin meerdere experts hun mening geven."

Tekst: Ellen Den Hollander, foto Getty Images

Elke week het laatste nieuws ontvangen in je mailbox? Het beste van Nouveau.nl, Máxima en cultuur voor leuke vrouwen met stijl. Schrijf je in