Voor leuke 40+ vrouwen met stijl

NIEUWE ENCYCLOPEDIE VAN FRYSLÂN

Vandaag verschijnt na zeven jaar voorbereiding de driedelige Nieuwe Encyclopedie van Fryslân. Een actueel naslagwerk van ruim 8 kilo, rond de 3.000 pagina’s en meer dan 11.000 trefwoorden waar je uren in kunt verdwalen. ‘De encyclopedie opnieuw uitgevonden,’ vinden zowel uitgeverij Bornmeer als o...

NIEUWE ENCYCLOPEDIE VAN FRYSLÂN
Uitgelicht Fryslan

Vandaag verschijnt na zeven jaar voorbereiding de driedelige Nieuwe Encyclopedie van Fryslân. Een actueel naslagwerk van ruim 8 kilo, rond de 3.000 pagina’s en meer dan 11.000 trefwoorden waar je uren in kunt verdwalen. ‘De encyclopedie opnieuw uitgevonden,’ vinden zowel uitgeverij Bornmeer als opdrachtgever Tresoar. En die nieuwigheid zit hem niet in één ding maar in praktisch alle facetten van het imposante naslagwerk. Het is een leesencyclopedie met toegankelijke informatie en verhalen waar je in door blijft lezen, een echte pageturner. De encyclopedie is royaal geïllustreerd met meer dan 1100 foto’s en kaarten. Ook de moderne en frisse vormgeving zie je niet snel bij dit genre.
In tegenstelling tot wat snel gedacht wordt bij een encyclopedie is de Nieuwe Encyclopedie van Fryslân niet een stoffig naslagwerk maar inhoudelijk juist heel actueel, toegankelijk en helemaal van deze tijd. Meer dan 200 wetenschappers - de top van verschillende vakgebieden - hebben aan de encyclopedie meegewerkt en uit talrijke bronnen actuele kennis opgedoken. Kennis over Friesland die in veel gevallen online niet te vinden is.

Van Asteriks tot Zwarte Hoop

De Nieuwe Encyclopedie van Fryslân is een unieke momentopname van de huidige staat Fryslân. De onderwerpen die aan bod komen belichten alle denkbare aspecten van Friesland: kunst en cultuur, taal en literatuur, politiek en maatschappij, economie en infrastructuur, geografie en waterstaat, archeologie en monumenten, geschiedenis en natuurwetenschappen.
‘Eenmaal opengeslagen blijf je lezen en ontdek je steeds weer nieuwe informatie over Fryslân, heel veel dingen die je nog niet weet. Je blijft er in bladeren,’ zegt Bert Looper, directeur van het Fries historisch en letterkundig centrum Tresoar en opdrachtgever voor de productie van het naslagwerk. ‘Ik durf wel te zeggen dat we de encyclopedie opnieuw uitgevonden hebben door voor deze grondige en moderne opzet te kiezen. Het is echt een leesencyclopedie geworden, een bouwsteen voor het collectieve geheugen van Fryslân.’
Inhoud, inhoud en nog eens inhoud
‘De encyclopedie voorziet in een toenemende vraag naar concrete inhoud,’ zegt Meindert Schroor – sociaal geograaf en historicus - die als hoofdredacteur verantwoordelijk is voor de samenstelling van het naslagwerk. ‘Er is heel bewust gekozen voor een uitgebreid spectrum qua onderwerpen en voor veel diepgang. Inhoud die uitgebreid onderzocht en geverifieerd is door de top van de wetenschap maar ook nog eens heel toegankelijk geschreven is. Daar zijn mensen naar op zoek.’

Bekende Friezen opgetekend

Alles wat momenteel van belang is voor Friesland of dat in het verleden is geweest is te vinden in de encyclopedie. Maar ook bekende Friezen komen erin voor. In de Nieuwe encyclopedie van Fryslân vind je niet alleen bekende Friezen die overleden zijn maar ook Friezen die nu van betekenis zijn voor en in Fryslân. Bijvoorbeeld politicus en eerste kamerlid Hindrik ten Hoeve, acteur Rutger Hauer, zangeres Nynke Laverman, topmodel Doutzen Kroes, architect Hans Achterbosch of topman Cor Boonstra. Maar ook Friese sportvedettes als turner Epke Zonderland en zeilster Marit Bouwmeester hebben een plek gekregen in de nieuwe encyclopedie.

Heel gewaagd jasje

Niet alleen de inhoud van de encyclopedie is anders dan wat je zou verwachten van een encyclopedie. Boekvormgever Gert Jan Slagter zorgde er namelijk voor dat de encyclopedie ook aan de buitenkant een lust voor het oog is. ‘In deze categorie boeken wordt je als vormgever al snel verleid naar de gebruikelijke clichés te grijpen. Voor de hand liggende afbeeldingen en Friese thema’s als lucht, water en weiland. Als vormgever denk ik dat een encyclopedie die op deze bijzondere manier is opgezet ook een gewaagd jasje verdient. Vandaar dat we hebben gekozen voor deze strakke typografische vormgeving. Dat is nog niet eerder vertoond bij naslagwerken van dit formaat, het is zo echt een opvallende set in de boekenkast. En op de leestafel natuurlijk.’

Een lust om uit te geven

Voor de uitgever Bornmeer is het uitgeven van zo’n unieke encyclopedie een prachtklus. ‘Het is waarschijnlijk de laatste keer dat zo’n compleet Fries naslagwerk gemaakt wordt,’ zegt uitgever Steven Sterk. ‘We hebben al veel bijzondere boeken mogen uitgeven maar zo’n exclusieve kans als bij deze encyclopedie krijg je niet snel weer. Daarom hebben we ook geen moment geaarzeld om het te doen toen we benaderd werden door Tresoar om de encyclopedie uit te geven.’ En dat het een prachtklus is om uit te geven kan zijn compagnon Robert Seton beamen. Hij is bij Bornmeer verantwoordelijk voor de productie van de encyclopedie. ‘Vanaf het moment dat het materiaal - meer dan 11.000 lemmateksten en alle illustraties - bij ons aangeleverd wordt begint hier een nauwkeurig proces van plannen, bijsturen en samenwerken met vormgevers, redacteuren en drukkers. Een proces dat zomaar een half jaar in beslag neemt. Maar het uiteindelijke resultaat mag er dan ook zijn: een imposante driedelige encyclopedie van zo’n 3.000 pagina’s die ook nog eens ontzettend mooi oogt. Een lust om uit te geven.’

Het plaatje compleet
Tekst en illustraties maken samen het hele plaatje. Het uitzoeken en aanleveren van die beelden is al die tijd door beeldredacteur Martha Kist – collectievormer bij Tresoar gedaan. ‘Honderden afbeeldingen heb ik samen met mijn collega Ids de Jong bij de lemma’s gezocht. Uiteindelijk zijn het er zelfs meer dan 1100 geworden, een enorm aantal. Veel historische afbeeldingen komen uit onze eigen archieven of uit dat van de Leeuwarder Courant. Maar we hebben ook beroepsfotografen ingehuurd om foto’s aan te leveren op het vlak van archeologie en biologie bijvoorbeeld. Daarnaast hebben we ervoor gezorgd dat het fotomateriaal van de dorpen heel recent is. Vaak hebben we gebruik kunnen maken van prachtig beeldmateriaal dat aangeboden werd door Friese inwoners.’ Het beeldmateriaal heeft een illustratieve of informatieve waarde. Veel informatief beeldmateriaal is in de vorm topografische kaarten aangeleverd door Rintje Hellingwerf van de provincie Fryslân.

De ‘stoffige’ voorgangers

Het is een flinke tijd geleden dat er voor het laatst een encyclopedie over Friesland verscheen. Af en toe tref je in een boekenkast nog de ‘Brouwer’ aan, de in 1958 verschenen Encyclopedie van Friesland. Deze werd uitgegeven door Elsevier en onder hoofdredacteur J.H. Brouwer samengesteld. In 1975 verscheen onder Van Seijen de Encyclopedie van het hedendaagse Friesland, die bedoeld was als een voortzetting van de ‘Brouwer’. In deze uitgave staat veel beschreven over de periode 1958 – 1975 en het monumentenjaar 1975.

Informatie

www.encyclopediefryslan.frl